English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 24/ मन्त्र 1
सूक्त - भृगुः
देवता - वनस्पतिः, प्रजापतिः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - समृद्धि प्राप्ति सूक्त
पय॑स्वती॒रोष॑धयः॒ पय॑स्वन्माम॒कं वचः॑। अथो॒ पय॑स्वतीना॒मा भ॑रे॒ऽहं स॑हस्र॒शः ॥
स्वर सहित पद पाठपय॑स्वती: । ओष॑धय: । पय॑स्वत् । मा॒म॒कम् । वच॑: । अथो॒ इति॑ । पय॑स्वतीनाम् । आ । भ॒रे॒ । अ॒हम् । स॒हस्र॒ऽश: ॥२४.१॥
स्वर रहित मन्त्र
पयस्वतीरोषधयः पयस्वन्मामकं वचः। अथो पयस्वतीनामा भरेऽहं सहस्रशः ॥
स्वर रहित पद पाठपयस्वती: । ओषधय: । पयस्वत् । मामकम् । वच: । अथो इति । पयस्वतीनाम् । आ । भरे । अहम् । सहस्रऽश: ॥२४.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 24; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - ধান্যসমৃদ্ধিকর্মোপদেশঃ
भाषार्थ -
(ওষধয়ঃ) ঔষধি-সমূহ, চাল, যব ইত্যাদি বস্তু (পয়স্বতীঃ=০-ত্যঃ) সারযুক্ত হোক, এবং (মামকম্) আমার (বচঃ) বচন (পয়স্বৎ) সারযুক্ত হোক। (অথো) এবং (অহম্) আমি (পয়স্বতীনাম্) সারযুক্ত [ঔষধিসমূহের] (সহস্রশঃ) সহস্র প্রকারে (আ) যথাবিধি (ভরে) ধারণ করি ॥১॥
भावार्थ - মনুষ্য বিদ্যাপূর্বক অন্নাদি পদার্থ, উত্তম করুক এবং দৃঢ় সত্য বচন বলুক। এমনটা করলে শারীরিক ও আত্মিক উন্নতি হয় ॥১॥ মনু মহারাজের বচন - উদ্ভিজাঃ স্থাবরাঃ সর্বে বীজকাণ্ডপ্ররোহিণঃ। ওষধ্যঃ ফলপাকান্তা বহুপুষ্পফলোপগাঃ ॥ মনু০ ১।৪৬ ॥ ভূমিকে ভেদ করে উৎপাদিত, এবং বীজ বা শাখা থেকে উৎপাদিত সব বৃক্ষ, ফল এর সাথে নাশবান ও অনেক ফুল ফলযুক্ত ঔষধি [চাল, যব আদি]॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें