English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 4/ मन्त्र 1
सूक्त - अथर्वा
देवता - चन्द्रमा अथवा जङ्गिडः
छन्दः - विराट्प्रस्तारपङ्क्तिः
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
दी॑र्घायु॒त्वाय॑ बृहते रणा॒यारि॑ष्यन्तो॒ दक्ष॑माणाः॒ सदै॒व। म॒णिं वि॑ष्कन्ध॒दूष॑णं जङ्गि॒डं बि॑भृमो व॒यम् ॥
स्वर सहित पद पाठदी॒र्घा॒यु॒ऽत्वाय॑ । बृ॒ह॒ते । रणा॑य । अरि॑ष्यन्त: । दक्ष॑माणा: । सदा॑ । ए॒व । म॒णिम् । वि॒स्क॒न्ध॒ऽदूष॑णम् । ज॒ङ्गि॒डम् । बि॒भृ॒म॒: । व॒यम् ॥४.१॥
स्वर रहित मन्त्र
दीर्घायुत्वाय बृहते रणायारिष्यन्तो दक्षमाणाः सदैव। मणिं विष्कन्धदूषणं जङ्गिडं बिभृमो वयम् ॥
स्वर रहित पद पाठदीर्घायुऽत्वाय । बृहते । रणाय । अरिष्यन्त: । दक्षमाणा: । सदा । एव । मणिम् । विस्कन्धऽदूषणम् । जङ्गिडम् । बिभृम: । वयम् ॥४.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 4; मन्त्र » 1
भाषार्थ -
(দীর্ঘায়ুত্বায়) দীর্ঘ আয়ুর জন্য, (বৃহতে রণায়) মহা-রমণীয় কর্মের জন্য, অথবা মহাযুদ্ধের জন্য, (অরিষ্যন্তঃ) হিংসিত না হয়ে, (সদা এব দক্ষমাণাঃ) সদাই বৃদ্ধি প্রাপ্ত (বয়ম্) আমরা, (মণিম্) রত্নরূপ, (বিষ্কন্ধদূষণম্) শরীরশোষণরূপী দোষের নিবারণকারী জঙ্গিড-কে (বিভৃমঃ) বিশেষরূপে ধারণ করি।
टिप्पणी -
[দীর্ঘায়ুত্বায়= দীর্ঘ +ইণ্ + উণ্ প্রত্যয় (সায়ণ)। রণায় = রমু ক্রীডায়াম্, (ভ্বাদিঃ) অথবা রণ = যুদ্ধ। অরিষ্যন্তঃ=অ+রিষ্ হিংসায়াম্ (ভ্বাদিঃ)। দক্ষমাণাঃ=দক্ষ বৃদ্ধৌ (ভ্বাদিঃ)। বিষ্কন্ধ=বি+ স্কন্দির্=বিশেষশোষণে (ভ্বাদিঃ)। জঙ্গিডম্ (অথর্ব০ ১৯।৩৪।১-৪; ১৯।৩৫।১ আদি)। রণায়= রোগের জীবাণুর সাথে মহাযুদ্ধ (মন্ত্র ২, ৩, ৪)।]