English
ऋग्वेद - मण्डल 8/ सूक्त 4/ मन्त्र 2
ऋषिः - देवातिथिः काण्वः
देवता - इन्द्र:
छन्दः - निचृत्पङ्क्ति
स्वरः - पञ्चमः
यद्वा॒ रुमे॒ रुश॑मे॒ श्याव॑के॒ कृप॒ इन्द्र॑ मा॒दय॑से॒ सचा॑ । कण्वा॑सस्त्वा॒ ब्रह्म॑भि॒: स्तोम॑वाहस॒ इन्द्रा य॑च्छ॒न्त्या ग॑हि ॥
स्वर सहित पद पाठयत् । वा॒ । रुमे॑ । रुश॑मे । श्याव॑के । कृपे॑ । इन्द्र॑ । मा॒दय॑से । सचा॑ । कण्वा॑सः । त्वा॒ । ब्रह्म॑ऽभिः । स्तोम॑ऽवाहसः । इन्द्र॑ । आ । य॒च्छ॒न्ति॒ । आ । ग॒हि॒ ॥
स्वर रहित मन्त्र
यद्वा रुमे रुशमे श्यावके कृप इन्द्र मादयसे सचा । कण्वासस्त्वा ब्रह्मभि: स्तोमवाहस इन्द्रा यच्छन्त्या गहि ॥
स्वर रहित पद पाठयत् । वा । रुमे । रुशमे । श्यावके । कृपे । इन्द्र । मादयसे । सचा । कण्वासः । त्वा । ब्रह्मऽभिः । स्तोमऽवाहसः । इन्द्र । आ । यच्छन्ति । आ । गहि ॥ ८.४.२
ऋग्वेद - मण्डल » 8; सूक्त » 4; मन्त्र » 2
अष्टक » 5; अध्याय » 7; वर्ग » 30; मन्त्र » 2
अष्टक » 5; अध्याय » 7; वर्ग » 30; मन्त्र » 2
विषयः - स कस्मिन् दयत इत्यनया दर्शयति ।
पदार्थः -
हे इन्द्र ! यद्वा=यद्यपि । रुमे=रुग्णं पुरुषं यो मन्यते=मातृवन् मानयति स रुमो रोगिसेवकस्तस्मिन् । रुशमे=रुग्णं शमयतीति रुशमस्तस्मिन् । रोगिचिकित्सके वैद्ये । श्यावके=परानुग्रहायाभिगन्तरि । तथा । कृपे=कृपालौ जने । सचा=सार्धम् । रुमादिषु सर्वत्र तृतीयार्थे सप्तमी । रुमादिभिः । सार्धमित्यर्थः । त्वं मादयसे=आनन्दसि= तानानन्दयसि च । तथापि । स्तोमवाहसः=मनुष्येषु तव गुणप्रापकाः । कण्वासः=कण्वा ग्रन्थरचयितारो मेधाविनः । ब्रह्मभिः=स्वकीयैरुत्कृष्टैः स्तोत्रैः करणैः । त्वा+आयच्छन्ति=त्वां स्वाभिमुखीकुर्वन्ति । वयमपि तादृशाः । अतोऽस्मान् । आगहि=आगच्छ ॥२ ॥