English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 12/ मन्त्र 1
सूक्त - भरद्वाजः
देवता - द्यावापृथिवी, अन्तरिक्षम्
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त
द्यावा॑पृथि॒वी उ॒र्व॑१न्तरि॑क्षं॒ क्षेत्र॑स्य॒ पत्न्यु॑रुगा॒योऽद्भु॑तः। उ॑ता॒न्तरि॑क्षमु॒रु वात॑गोपं॒ त इ॒ह त॑प्यन्तां॒ मयि॑ त॒प्यमा॑ने ॥
स्वर सहित पद पाठद्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । उ॒रु । अ॒न्तरि॑क्षम् । क्षेत्र॑स्य । पत्नी॑ । उ॒रु॒ऽगा॒य: । अद्भु॑त: । उ॒त । अ॒न्तरि॑क्षम् । उ॒रु । वात॑ऽगोपम् । ते । इ॒ह । त॒प्य॒न्ता॒म् । मयि॑ । त॒प्यमा॑ने ॥१२.१॥
स्वर रहित मन्त्र
द्यावापृथिवी उर्व१न्तरिक्षं क्षेत्रस्य पत्न्युरुगायोऽद्भुतः। उतान्तरिक्षमुरु वातगोपं त इह तप्यन्तां मयि तप्यमाने ॥
स्वर रहित पद पाठद्यावापृथिवी इति । उरु । अन्तरिक्षम् । क्षेत्रस्य । पत्नी । उरुऽगाय: । अद्भुत: । उत । अन्तरिक्षम् । उरु । वातऽगोपम् । ते । इह । तप्यन्ताम् । मयि । तप्यमाने ॥१२.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 12; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - সর্বরক্ষোপদেশঃ
भाषार्थ -
(দ্যাবাপৃথিবী=০–ব্যৌ) সূর্য ও পৃথিবী (উরু) বিস্তীর্ণ (অন্তরিক্ষম্) মাঝে দর্শনীয় আকাশ, (ক্ষেত্রস্য) নিবাসস্থান, সংসারের (পত্নী) রক্ষাকারী [দিশা বা বৃষ্টি], (অদ্ভুতঃ) আশ্চর্যস্বরূপ (উরুগায়ঃ) বিস্তৃত স্তুতি-যোগ্য পরমেশ্বর, (উত) এবং (উরু) বিস্তীর্ণ (বাতগোপম্) প্রাণবায়ু দ্বারা রক্ষাকৃত (অন্তরিক্ষম্) মধ্যবর্তী অন্তঃকরণ [যে সব দেবতা আছে] (তে) সেই সব (ইহ) এখানে [এই জন্মে] (ময়ি) আমার (তপ্যমানে) তপশ্চর্যাকারীর প্রতি (তপ্যন্তাম্) ঐশ্বর্যবান হোক ॥১॥
भावार्थ - যখন মনুষ্য ব্রহ্মচর্য আদি নিয়মের পালন দ্বারা বিদ্যা গ্রহণ করে বিচার করে, পরমেশ্বর এবং সম্পূর্ণ সৃষ্টির পদার্থ সেই পুরুষার্থী পুরুষকে ঐশ্বর্য প্রাপ্ত করায় ॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें