English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 28/ मन्त्र 1
सूक्त - शम्भुः
देवता - जरिमा, आयुः
छन्दः - जगती
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
तुभ्य॑मे॒व ज॑रिमन्वर्धताम॒यम्मेमम॒न्ये मृ॒त्यवो॑ हिंसिषुः श॒तं ये। मा॒तेव॑ पु॒त्रं प्रम॑ना उ॒पस्थे॑ मि॒त्र ए॑नं मि॒त्रिया॑त्पा॒त्वंह॑सः ॥
स्वर सहित पद पाठतुभ्य॑म् । ए॒व । ज॒रि॒म॒न् । व॒र्ध॒ता॒म् । अ॒यम् । मा । इ॒मम् । अ॒न्ये । मृ॒त्यव॑: । हिं॒सि॒षु॒: । श॒तम् । ये । मा॒ताऽइ॑व । पु॒त्रम् । प्रऽम॑ना: । उ॒पऽस्थे॑ । मि॒त्र: । ए॒न॒म् । मि॒त्रिया॑त् । पा॒तु॒ । अंह॑स: ॥२८.१॥
स्वर रहित मन्त्र
तुभ्यमेव जरिमन्वर्धतामयम्मेममन्ये मृत्यवो हिंसिषुः शतं ये। मातेव पुत्रं प्रमना उपस्थे मित्र एनं मित्रियात्पात्वंहसः ॥
स्वर रहित पद पाठतुभ्यम् । एव । जरिमन् । वर्धताम् । अयम् । मा । इमम् । अन्ये । मृत्यव: । हिंसिषु: । शतम् । ये । माताऽइव । पुत्रम् । प्रऽमना: । उपऽस्थे । मित्र: । एनम् । मित्रियात् । पातु । अंहस: ॥२८.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 28; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - বুদ্ধ্যা বিবাদঃ কর্ত্তব্য ইত্যুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
(জরিমন্) হে স্তুতিযোগ্য পরমেশ্বর ! (তুভ্যম্) তোমার [শাসন মান্য করার] জন্য (এব) ই (অয়ম্) এই পুরুষ (বর্ধতাম্) বর্ধিত হোক, (যে) যে (অন্যে) অন্য (শতম্) শত (মৃত্যবঃ) মৃত্যু আছে, [তা] (ইমম্) এই পুরুষকে যেন (মা হিংসিষুঃ) না বধ করে। (প্রমনাঃ) প্রসন্নমন/প্রসন্নচিত্তা (মাতা ইব) মাতা যেমন (পুত্রম্) কুলশোধক পুত্রকে (উপস্থে) কোলে/বাহুতে [পালন করে, সেভাবেই] (মিত্রঃ) মৃত্যু থেকে রক্ষাকারী, বা পরম স্নেহী পরমেশ্বর (এনম্) এই পুরুষকে (মিত্রিয়াৎ) মিত্রসম্বন্ধী (অংহসঃ) পাপ থেকে (পাতু) রক্ষা করুক ॥১॥
भावार्थ - মনুষ্য নিজের জীবনকে সদৈব ঈশ্বরের আজ্ঞাপালন অর্থাৎ শুভ কর্ম করুক এবং চেষ্টা করুক যাতে তাঁর মৃত্যু নিন্দনীয় কর্মে কখনোই না হয়, না তাঁর মিত্রদের মধ্যে ভাঙন পড়ে, না তাঁরা দুষ্কর্মী হোক এবং না কোনো দুষ্ট পুরুষ নিজের মিত্রদের নির্যাতন করতে পারে। যেমন প্রসন্নচিত্ত বিদুষী মাতার কোলে বালক নির্ভয়ে ক্রীড়া করে, সেভাবেই সেই নীতিজ্ঞ পুরুষ পরমেশ্বরের শরণ প্রাপ্ত করে নিজের ভাই-বন্ধুদের মাঝে সুরক্ষিত থেকে আনন্দ ভোগ করুক ॥১॥
इस भाष्य को एडिट करें