English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 28/ मन्त्र 4
सूक्त - शम्भुः
देवता - द्यावापृथिवी, आयुः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
द्यौष्ट्वा॑ पि॒ता पृ॑थि॒वी मा॒ता ज॒रामृ॑त्युं कृणुतां संविदा॒ने। यथा॒ जीवा॒ अदि॑तेरु॒पस्थे॑ प्राणापा॒नाभ्यां॑ गुपि॒तः श॒तं हिमाः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठद्यौ: । त्वा॒ । पि॒ता । पृ॒थि॒वी । मा॒ता । ज॒राऽमृ॑त्युम् । कृ॒णु॒ता॒म् । सं॒वि॒दा॒ने इति॑ स॒म्ऽवि॒दा॒ने । यथा॑ । जीवा॑: । अदि॑ते: । उ॒पस्थे॑ । प्रा॒णा॒पा॒नाभ्या॑म् । गु॒पि॒त: । श॒तम् । हिमा॑: ॥२८.४॥
स्वर रहित मन्त्र
द्यौष्ट्वा पिता पृथिवी माता जरामृत्युं कृणुतां संविदाने। यथा जीवा अदितेरुपस्थे प्राणापानाभ्यां गुपितः शतं हिमाः ॥
स्वर रहित पद पाठद्यौ: । त्वा । पिता । पृथिवी । माता । जराऽमृत्युम् । कृणुताम् । संविदाने इति सम्ऽविदाने । यथा । जीवा: । अदिते: । उपस्थे । प्राणापानाभ्याम् । गुपित: । शतम् । हिमा: ॥२८.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 28; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - বুদ্ধ্যা বিবাদঃ কর্ত্তব্য ইত্যুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
(পিতা) পিতার [সমান রক্ষক] (দ্যৌঃ) সূর্যলোক ও (মাতা) [এর সমান প্রীতিকর] (পৃথিবী) পৃথিবীলোক, (সংবিদানে) দুই মিলে, (ত্বা) তোমাকে (জরামৃত্যুম্=জরা–অমৃত্যুং জরা–মৃত্যুং বা) স্তুতির সাথে অমর, অথবা, স্তুতি বা বৃদ্ধাবস্থা দ্বারা মৃত্যুসম্পন্ন (কৃণুতাম্) করুক। (যথা) যাতে (অদিতেঃ) অখণ্ড পরমেশ্বর [অথবা অদীন প্রকৃতি, বা পৃথিবী] এর (উপস্থে) কোলে (প্রাণাপানাভ্যাম্) প্রাণ ও অপান দ্বারা (গুপিতঃ) রক্ষিত তুমি (শতম্) শত (হিমাঃ) হেমন্ত ঋতু পর্যন্ত (জীবাঃ) জীবিত থাকো ॥৪॥
भावार्थ - পুরুষার্থী পুরুষ এমন ব্যবস্থা রাখুক যাতে, সূর্যের তেজ ও আকর্ষণ আদি সামর্থ্য এবং পৃথিবীর অন্ন আদির উৎপাদনাদি শক্তি, অন্য সকল পদার্থ অনুকূল থাকে, যেমন মাতা-পিতা সন্তানদের প্রতি প্রীতি রাখে, যাতে সেই পুরুষ পরমেশ্বরের অনুগ্রহপূর্বক পৃথিবীতে যশস্বী হয়ে পূর্ণ আয়ু ভোগ করে ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें