English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 28/ मन्त्र 3
सूक्त - शम्भुः
देवता - जरिमा
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
त्वमी॑शिषे पशू॒नां पार्थि॑वानां॒ ये जा॒ता उ॒त वा॒ ये ज॒नित्राः॑। मेमं प्रा॒णो हा॑सीन्मो अपा॒नो मेमं मि॒त्रा व॑धिषु॒र्मो अ॒मित्राः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । ई॒शि॒षे॒ । प॒शू॒नाम् । पार्थि॑वानाम् । ये । जा॒ता: । उ॒त । वा॒ । ये । ज॒नित्रा॑: । मा । इ॒मम् । प्रा॒ण: । हा॒सी॒त् । मो इति॑ । अ॒पा॒न: । मा । इ॒मम् । मि॒त्रा: । व॒धि॒षु॒: । मो इति॑ । अ॒मित्रा॑: ॥२८.३॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वमीशिषे पशूनां पार्थिवानां ये जाता उत वा ये जनित्राः। मेमं प्राणो हासीन्मो अपानो मेमं मित्रा वधिषुर्मो अमित्राः ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । ईशिषे । पशूनाम् । पार्थिवानाम् । ये । जाता: । उत । वा । ये । जनित्रा: । मा । इमम् । प्राण: । हासीत् । मो इति । अपान: । मा । इमम् । मित्रा: । वधिषु: । मो इति । अमित्रा: ॥२८.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 28; मन्त्र » 3
मन्त्र विषय - বুদ্ধ্যা বিবাদঃ কর্ত্তব্য ইত্যুপদিশ্যতে
भाषार्थ -
[হে পরমেশ্বর !] (ত্বম্) তুমি (পার্থিবানাম্) পৃথিবীর (পশূনাম্) পশুদের [জীবদের] (ঈশিষে) স্বামী, (যে) যে (জাতাঃ) উৎপন্ন হয়েছে (উত) এবং (বা) অথবা (যে) যে (জনিত্রাঃ) উৎপন্ন হবে। (ইমম্) এই পুরুষকে (প্রাণঃ) প্রাণ [বহির্ভূত শ্বাস] (মা হাসীৎ) না ত্যাগ করুক, (মো=মা+উ) এবং না (অপানঃ) অপান [ভেতরে আগত প্রশ্বাস]। (ইমম্) এই পুরুষকে (মিত্রাঃ) মিত্র যেন (মা বধিষুঃ) না বধ করে, (মো=মা+উ) এবং না (অমিত্রাঃ) অমিত্র [বিরোধী অর্থাৎ শত্রু] ॥৩॥
भावार्थ - পরমেশ্বর অনেক উপকার করে সংসারের চর ও অচরের শাসক এবং নিয়ন্তা, এইভাবে মনুষ্যকে উপকারী হয়ে চেষ্টা করা উচিৎ যাতে, তাঁর স্বয়ম্ আত্মা ও অন্য মিত্র অথবা শত্রু সবাই যেন প্রীতিপূর্বক আনন্দ বৃদ্ধি করে ॥৩॥
इस भाष्य को एडिट करें