English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 25/ मन्त्र 1
अश्वा॑वति प्रथ॒मो गोषु॑ गच्छति सुप्रा॒वीरि॑न्द्र॒ मर्त्य॒स्तवो॒तिभिः॑। तमित्पृ॑णक्षि॒ वसु॑ना॒ भवी॑यसा॒ सिन्धु॒मापो॒ यथा॒भितो॒ विचे॑तसः ॥
स्वर सहित पद पाठअश्व॑ऽवति । प्र॒थ॒म: । गोषु॑ । ग॒च्छ॒ति॒ । सु॒प्र॒ऽअ॒वी: । इ॒न्द्र॒ । मर्त्य॑: । तव॑ । ऊ॒तिऽभि॑: ॥ तम् । इत् । पृ॒ण॒क्षि॒ । वसु॑ना । भवी॑यसा । सिन्धु॑म् । आप॑: । यथा॑ । अ॒भित॑: । विऽचे॑तस: ॥२५.१॥
स्वर रहित मन्त्र
अश्वावति प्रथमो गोषु गच्छति सुप्रावीरिन्द्र मर्त्यस्तवोतिभिः। तमित्पृणक्षि वसुना भवीयसा सिन्धुमापो यथाभितो विचेतसः ॥
स्वर रहित पद पाठअश्वऽवति । प्रथम: । गोषु । गच्छति । सुप्रऽअवी: । इन्द्र । मर्त्य: । तव । ऊतिऽभि: ॥ तम् । इत् । पृणक्षि । वसुना । भवीयसा । सिन्धुम् । आप: । यथा । अभित: । विऽचेतस: ॥२५.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 25; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - বিদ্বৎকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(ইন্দ্র) হে ইন্দ্র! [ঐশ্বর্যবান্ পরমেশ্বর বা রাজন্] (মর্ত্যঃ) মরনশীল মনুষ্য (তব) তোমার (ঊতিভিঃ) রক্ষা দ্বারা (অশ্বাবতি) উত্তম অশ্বযুক্ত/অশ্বসমন্বিত [সেনাদলে] (প্রথমঃ) প্রথম [প্রধান] (প্রাবীঃ) উত্তম রক্ষক হয়ে (গোষু) ভূমিতে (গচ্ছতি) চলে। (তম্ ইৎ) তাঁকেই (ভবীয়সা) অত্যাধিক (বসুনা) ধন দ্বারা (পৃণক্ষি) তুমি পরিপূর্ণ করো, (যথা) যেমন (অভিতঃ) সব দিক থেকে (বিচেতসঃ) বিবিধ প্রকারে জ্ঞাত (আপঃ) জলসমূহ (সিন্ধুম্) সমুদ্রকে [পূরণ করে]॥১॥
भावार्थ - যে রাজা ও সেনাপতি আদি কার্যকর্তা পরমেশ্বরের প্রতি বিশ্বাস করে একে অন্যকে রক্ষা এবং সৎকার করে, সে সকল দেশে বিজয়ী হয়ে অনেক ধনী হয় ॥১॥ মন্ত্র ১-৬ ঋগ্বেদে আছে-১।৮৩।১-৬।
इस भाष्य को एडिट करें