अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 67/ मन्त्र 2
मो षु वो॑ अ॒स्मद॒भि तानि॒ पौंस्या॒ सना॑ भूवन्द्यु॒म्नानि॒ मोत जा॑रिषुर॒स्मत्पु॒रोत जा॑रिषुः। यद्व॑श्चि॒त्रं यु॒गेयु॑गे॒ नव्यं॒ घोषा॒दम॑र्त्यम्। अ॒स्मासु॒ तन्म॑रुतो॒ यच्च॑ दु॒ष्टरं॑ दिधृ॒ता यच्च॑ दु॒ष्टर॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठमो इति॑ । सु । व॒: । अ॒स्मत् । अ॒भि । तानि॑ । पौंस्या॑ । सना॑ । भू॒व॒न् । द्यु॒म्नानि॑ । आ । उ॒त । जा॒रि॒षु॒: । अ॒स्मत् । पु॒रा । उ॒त । जा॒रि॒षु॒: ॥ यत् । व॒: । चि॒त्रम् । यु॒गेऽयु॑गे । नव्य॑म् । घोषा॑त् । अम॑र्त्यम् ॥ अ॒स्मासु॑ । तत् । म॒रु॒त॒: । यत् । च॒ । दु॒स्तर॑म् । दि॒धृत । यत् । च॒ । दु॒स्तर॑म् ॥६७.२॥
स्वर रहित मन्त्र
मो षु वो अस्मदभि तानि पौंस्या सना भूवन्द्युम्नानि मोत जारिषुरस्मत्पुरोत जारिषुः। यद्वश्चित्रं युगेयुगे नव्यं घोषादमर्त्यम्। अस्मासु तन्मरुतो यच्च दुष्टरं दिधृता यच्च दुष्टरम् ॥
स्वर रहित पद पाठमो इति । सु । व: । अस्मत् । अभि । तानि । पौंस्या । सना । भूवन् । द्युम्नानि । आ । उत । जारिषु: । अस्मत् । पुरा । उत । जारिषु: ॥ यत् । व: । चित्रम् । युगेऽयुगे । नव्यम् । घोषात् । अमर्त्यम् ॥ अस्मासु । तत् । मरुत: । यत् । च । दुस्तरम् । दिधृत । यत् । च । दुस्तरम् ॥६७.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 67; मन्त्र » 2
मन्त्र विषय - মনুষ্যকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(মরুতঃ) হে শত্রু বিনাশক বীরগণ ! (অস্মৎ) আমাদের ওপর থেকে (বঃ) তোমাদের (তানি) প্রসিদ্ধ (সনা) সনাতন [বা সেবনীয়] (পৌংস্যা) মনুষ্য কর্ম [বা বল] (মো ষু অভি ভূবন্) কখনও যেন না দূর হয়, (উত) এবং [তোমাদের] (দ্যুম্নানি) দেদীপ্যমান যশ বা ধন যেন (মা জারিষুঃ) কখনও না হ্রাস পায়, (উত) তথা (অস্মৎ) আমাদের (পুরা) আগামী দিনে/প্রজন্মের (জারিষুঃ) প্রশংসা যোগ্য হোক। এবং (যৎ) যা (বঃ) তোমাদের (চিত্রম্) বিচিত্র [অদ্ভুত] কর্ম (যুগে যুগে) যুগে যুগে [সময়ে-সময়ে] (ঘোষাৎ) ঘোষণা দেওয়ার মাধ্যমে (নব্যম্) স্তুতিযোগ্য [বা নবীন] তথা (অমর্ত্যম্) মনুষ্য মধ্যে দুর্লভ, (চ) এবং (যৎ) যা কিছু (দুস্তরম্) দুস্তর/পরিশ্রম দ্বারা প্রাপ্তিযোগ্য (চ) এবং (যৎ) যা কিছু (দুস্তরম্) দুস্তর/ পরিশ্রম দ্বারা প্রাপ্তিযোগ্য , (তৎ) তা (অস্মাসু) আমাদের মধ্যে (দিধৃত) স্থাপন করো ॥২॥
भावार्थ - মনুষ্যদের সদা পরস্পর মিলিত হয়ে বল, যশ এবং ধন বৃদ্ধিতে সদা প্রচেষ্টা করা উচিত ॥২॥ এই মন্ত্র ঋগ্বেদে আছে-১।১৩৯।৮ ॥
इस भाष्य को एडिट करें