English
अथर्ववेद - काण्ड 4/ सूक्त 6/ मन्त्र 2
सूक्त - गरुत्मान्
देवता - द्यावापृथिवी, सप्तसिन्धुः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - विषघ्न सूक्त
याव॑ती॒ द्यावा॑पृथि॒वी व॑रि॒म्णा याव॑त्स॒प्त सिन्ध॑वो वितष्ठि॒रे। वाचं॑ वि॒षस्य॒ दूष॑णीं॒ तामि॒तो निर॑वादिषम् ॥
स्वर सहित पद पाठयाव॑ती॒ । इति॑ । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । व॒रि॒म्णा । याव॑त् । स॒प्त । सिन्ध॑व: । वि॒ऽत॒स्थि॒रे । वाच॑म् । वि॒षस्य॑ । दूष॑णीम् । ताम् । इ॒त: । नि:। अ॒वा॒दि॒ष॒म् ॥६.२॥
स्वर रहित मन्त्र
यावती द्यावापृथिवी वरिम्णा यावत्सप्त सिन्धवो वितष्ठिरे। वाचं विषस्य दूषणीं तामितो निरवादिषम् ॥
स्वर रहित पद पाठयावती । इति । द्यावापृथिवी इति । वरिम्णा । यावत् । सप्त । सिन्धव: । विऽतस्थिरे । वाचम् । विषस्य । दूषणीम् । ताम् । इत: । नि:। अवादिषम् ॥६.२॥
अथर्ववेद - काण्ड » 4; सूक्त » 6; मन्त्र » 2
सूचना -
कृपया अस्य मन्त्रस्यार्थम् आर्य(हिन्दी)भाष्ये पश्यत।
टिप्पणीः - २−(यावती) यत्तदेतेभ्यः परिमाणे वतुप् पा० ५।२।३९। इति यत्-वतुप्। ङीप्। आ सर्वनाम्नः। पा० ६।३।९१। इति आत्वम्। वा छन्दसि। पा० ६।१।१०६। इति विभक्तेः पूर्वसवर्णदीर्घः। यावत्यौ। यावत्परिमाणयुक्ते (द्यावापृथिवी) पूर्वसवर्णदीर्घः। सूर्यपृथिव्यौ (वरिम्णा) पृथ्वादिभ्य इमनिज्वा। पा० ५।१।१२२। इति उरु-इमनिच्। प्रियस्थिर०। पा० ६।४।१५७। इति वर् आदेशः। उरुत्वेन। विस्तारेण (सप्त) सप्यशुभ्यां तुट् च। उ० १।१५७। इति षप समावये, यद्वा, सृल्पृ गतौ कनिन्। तुट् च, ऋकारस्य अकारः। सप्तपुत्रं सप्तमपुत्रं सर्पणपुत्रमति वा सप्त सृप्ता सङ्ख्या सप्तादित्यरश्मय इति निरु० ४।२६। जीवेन सह समवेताः सर्पणा गमनशीला वा सप्तसङ्ख्याका वा (सिन्धवः) अ० ४।३।१। स्यन्दनशीलानि नदीरूपाणि शीर्षण्यानि कर्णनासिकाचक्षुर्द्वयमुखानि-व्याख्यातम्। अ० २।१२।७। (वितष्ठिरे) ष्ठा गतिनिवृत्तौ-लिट्। समवप्रविभ्यः स्थः। पा० १।३।२२। इति आत्मनेपदम्। विस्तारेण स्थिताः (वाचम्) वाणीम् (दूषणीम्) दुष वैकृते-ण्यन्तात् ल्युट्। ङीप्। नाशनीम् (ताम्) तादृशीम् (इतः) अस्माद् देशात् (निः अवादिषम्) वद वाक्ये-लुङ्। वदव्रजहलन्तस्याचः। पा० ७।२।३। इति वृद्धिः। अहं निर्गमय्य उच्चारितवानस्मि ॥
इस भाष्य को एडिट करें