English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 9/ मन्त्र 5
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - वनस्पतिः, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायु प्राप्ति सूक्त
यश्च॒कार॒ स निष्क॑र॒त्स ए॒व सुभि॑षक्तमः। स ए॒व तुभ्यं॑ भेष॒जानि॑ कृ॒णव॑द्भि॒षजा॒ शुचिः॑ ॥
स्वर सहित पद पाठय: । च॒कार॑ । स: । नि: । क॒र॒त् । स: । ए॒व । सुभि॑षक्ऽतम: । स: । ए॒व । तुभ्य॑म् । भे॒ष॒जानि॑ । कृ॒णव॑त् । भि॒षजा॑ । शुचि॑: ॥९.५॥
स्वर रहित मन्त्र
यश्चकार स निष्करत्स एव सुभिषक्तमः। स एव तुभ्यं भेषजानि कृणवद्भिषजा शुचिः ॥
स्वर रहित पद पाठय: । चकार । स: । नि: । करत् । स: । एव । सुभिषक्ऽतम: । स: । एव । तुभ्यम् । भेषजानि । कृणवत् । भिषजा । शुचि: ॥९.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 9; मन्त्र » 5
पदार्थ -
(য়ঃ) যে [পরমেশ্বরই] (চকার) বানাইয়াছে, (সঃ) সেই (নিষ্করত্) প্রশমন করিবে, (সঃ) সে (এব) ই (সুভি ঃ) মহান বৈদ্য। (সঃ) সে (এব) ই (শুচিঃ) পবিত্রাত্মা (ভিষজা) বৈদ্য রূপে (তুভ্যম্) তোমার জন্য (ভেষজানি) ঔষধিকে (কৃণবত্) বানাইয়াছে।।
‘ভিষজা শুচিঃ “বৈদ্যরূপে পবিত্রাত্মা”র স্থানে (ভিষজাং শুচিঃ) “বৈদ্যোং মেং পবিত্রাত্মা” এরূপ পাঠ অনেক ঠিক দেখা যায়। লিপি প্রমাদ হইতে অনুনাসিক বর্ণ বিশেষ লাগে না। নিচে ইহার প্রয়োগ বিচার দেখুন।
भावार्थ - যে [পরমেশ্বরই] বানাইয়াছে, সেই নিবারণ করিবে, সেই মহান বৈদ্য। সেই পবিত্ৰাত্মা বৈদ্য রূপে তোমার জন্য ঔষধিকে বানাইয়াছে।।
যে পরমেশ্বরই এই সৃষ্টি রচনা করিয়াছে, সেই জগদীশ্বর নিজের আজ্ঞাকারী এবং পুরুষার্থী সেবকের ক্লেশ হরণ করিয়া আনন্দ দান করেন।।
मन्त्र (बांग्ला) - য়শ্চকার স নিষ্করৎস এব সুভিষক্তমঃ ।স এব তুভ্যং ভেষজানি কৃষ্ণবদ্ভিষজা শুচিঃ।।
ऋषि | देवता | छन्द - ভৃগ্বঙ্গিরাঃ। বনস্পতিঃ। অনুষ্টুপ্
इस भाष्य को एडिट करें