अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 10/ मन्त्र 7
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - निर्ऋतिः
छन्दः - सप्तापदा धृतिः
सूक्तम् - पाशमोचन सूक्त
अहा॒ अरा॑ति॒मवि॑दः स्यो॒नमप्य॑भूर्भ॒द्रे सु॑कृ॒तस्य॑ लो॒के। ए॒वाहं त्वां क्षे॑त्रि॒यान्निरृ॑त्या जामिशं॒साद्द्रु॒हो मु॑ञ्चामि॒ वरु॑णस्य॒ पाशा॑त्। अ॑ना॒गसं॒ ब्रह्म॑णा त्वा कृणोमि शि॒वे ते॒ द्यावा॑पृथि॒वी उ॒भे स्ता॑म् ॥
स्वर सहित पद पाठअहा॑: । अरा॑तिम् । अवि॑द: । स्यो॒नम् । अपि॑ । अ॒भू॒: । भ॒द्रे । सु॒ऽकृ॒तस्य॑ । लो॒के । ए॒व । अ॒हम् । त्वाम् । क्षे॒त्रि॒यात् । नि:ऽऋ॑त्या: । जा॒मि॒ऽशं॒सात् । द्रु॒ह: । मु॒ञ्चा॒मि॒ । वरु॑णस्य । पाशा॑त् । अ॒ना॒गस॑म् । ब्रह्म॑णा । त्वा॒ । कृ॒णो॒मि॒ । शि॒वे इति॑ । ते॒ । द्यावा॑पृथि॒वी इति॑ । उ॒भे इति॑ । स्ता॒म् ॥१०.७॥
स्वर रहित मन्त्र
अहा अरातिमविदः स्योनमप्यभूर्भद्रे सुकृतस्य लोके। एवाहं त्वां क्षेत्रियान्निरृत्या जामिशंसाद्द्रुहो मुञ्चामि वरुणस्य पाशात्। अनागसं ब्रह्मणा त्वा कृणोमि शिवे ते द्यावापृथिवी उभे स्ताम् ॥
स्वर रहित पद पाठअहा: । अरातिम् । अविद: । स्योनम् । अपि । अभू: । भद्रे । सुऽकृतस्य । लोके । एव । अहम् । त्वाम् । क्षेत्रियात् । नि:ऽऋत्या: । जामिऽशंसात् । द्रुह: । मुञ्चामि । वरुणस्य । पाशात् । अनागसम् । ब्रह्मणा । त्वा । कृणोमि । शिवे इति । ते । द्यावापृथिवी इति । उभे इति । स्ताम् ॥१०.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 10; मन्त्र » 7
भाषार्थ -
(অহাঃ অরাতিম্) শত্রুসদৃশ বর্তমান ক্ষেত্রিয় রোগাদির তুমি পরিত্যাগ করে দিয়েছো, (স্যোনম্ অবিদঃ) সুখকে তুমি প্রাপ্ত করেছো। (ভদ্রে সুকৃতস্য লোকে অপি) সুখদায়ক এবং কল্যাণকারী, সুকর্মীদের লোকে (অভূঃ) তুমি অন্তর্ভুক্ত হয়েছো। (এবাহম্) এইভাবে আমি চিকিৎসক (ত্বা) তোমাকে (ক্ষেত্রিয়াৎ) ক্ষেত্রিয় রোগ আদি থেকে (মুঞ্চামি) মুক্ত করি; (নির্ঋত্যাঃ) কৃচ্ছ্রাপত্তি থেকে, (জামিশংসাৎ) বোনের প্রতি কুপ্রবৃত্তি থেকে (দ্রুহঃ) দ্রোহ থেকে, (বরুণস্য পাশাৎ) বরুণের বন্ধন থেকে, অর্থাৎ অসত্য বচন আদি থেকে (ত্বা মুঞ্চামি) তোমাকে আমি [চিকিৎসক] মুক্ত করি। (ব্রহ্মণা) বেদোক্ত বিধি দ্বারা (ত্বা) তোমাকে [আমি] (অনাগসম্) পাপরহিত (কৃণোমি) করি। (তে) তোমার জন্য (দ্যাবাপৃথিবী উভে) দ্যৌঃ এবং পৃথিবী উভয়ই (শিবে স্তাম্) কল্যাণকারী হোক।
टिप्पणी -
[অহাঃ ওহাক্ ত্যাগে (জুহোত্যাদিঃ)। স্যোনম্ সুখনাম (নিঘং০ ৩।৬) ভদ্রে =ভদি কল্যাণে সুখে চ (ভ্বাদিঃ)। সুকৃতস্য লোকে=অস্মিন্ ভূলোকে (সায়ণ)।]