English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 11/ मन्त्र 1
सूक्त - शुक्रः
देवता - कृत्यादूषणम्
छन्दः - चतुष्पदा विराड्गायत्री
सूक्तम् - श्रेयः प्राप्ति सूक्त
दूष्या॒ दूषि॑रसि हे॒त्या हे॒तिर॑सि मे॒न्या मे॒निर॑सि। आ॑प्नु॒हि श्रेयां॑स॒मति॑ स॒मं क्रा॑म ॥
स्वर सहित पद पाठदूष्या॑: । दूषि॑: । अ॒सि॒ । हे॒त्या: । हे॒ति: । अ॒सि॒ । मे॒न्या: । मे॒नि: । अ॒सि॒ । आ॒प्नु॒हि । श्रेयां॑सम् । अति॑ । स॒मम् । क्रा॒म॒ ॥११.१॥
स्वर रहित मन्त्र
दूष्या दूषिरसि हेत्या हेतिरसि मेन्या मेनिरसि। आप्नुहि श्रेयांसमति समं क्राम ॥
स्वर रहित पद पाठदूष्या: । दूषि: । असि । हेत्या: । हेति: । असि । मेन्या: । मेनि: । असि । आप्नुहि । श्रेयांसम् । अति । समम् । क्राम ॥११.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 11; मन्त्र » 1
भाषार्थ -
হে জীবাত্মন্ ! (দূষ্যাঃ) দূষিত চিত্তবৃত্তির (দূষিরসি) দূষক অর্থাৎ নিবারক তুমি, (হেত্যাঃ) বিষয়রূপী অস্ত্রের (হেতিঃ) অস্ত্র তুমি, (মেন্যাঃ) ঘাতক মনোবৃত্তির (মেনিঃ) ঘাতক (অসি) তুমি। (শ্রেয়াংসম্) নিজের থেকে শ্রেষ্ঠ গুরুকে (আপ্নুহি) প্রাপ্ত করো [তাঁর সেবা করো] (সমম্) এবং স্বসমান ব্যক্তিদের (অতিক্রাম) অতিক্রমণ করো, তাঁদের থেকে এগিয়ে যাও।
टिप्पणी -
[মেনিঃ বজ্রনাম (নিঘং০ ২।২০), মিঞ্ হিংসায়াম্ (ক্র্যাদিঃ)+নি (ঔণাদিক)। হেতিঃ= হি গতৌ (স্বাদিঃ), যা শত্রুর দিকে গমন করে, অর্থাৎ অস্ত্র, কিন্তু শস্ত্র নয়, যা শত্রুর হননার্থ প্রয়োগকর্তার হাতে থাকে।]