English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 13/ मन्त्र 1
सूक्त - अथर्वा
देवता - अग्निः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - दीर्घायुप्राप्ति सूक्त
आ॑यु॒र्दा अ॑ग्ने ज॒रसं॑ वृणा॒नो घृ॒तप्र॑तीको घृ॒तपृ॑ष्ठो अग्ने। घृ॒तं पी॒त्वा मधु॒ चारु॒ गव्यं॑ पि॒तेव॑ पु॒त्रान॒भि र॑क्षतादि॒मम् ॥
स्वर सहित पद पाठआ॒यु॒:ऽदा: । अ॒ग्ने॒ । ज॒रस॑म् । वृ॒णा॒न: । घृ॒तऽप्र॑तीक: । घृ॒तऽपृ॑ष्ठ: । अ॒ग्ने॒ । घृ॒तम् । पी॒त्वा । मधु॑ । चारु॑ । गव्य॑म् । पि॒ताऽइ॑व । पु॒त्रान् । अ॒भि । र॒क्ष॒ता॒त् । इ॒मम् ॥१३.१॥
स्वर रहित मन्त्र
आयुर्दा अग्ने जरसं वृणानो घृतप्रतीको घृतपृष्ठो अग्ने। घृतं पीत्वा मधु चारु गव्यं पितेव पुत्रानभि रक्षतादिमम् ॥
स्वर रहित पद पाठआयु:ऽदा: । अग्ने । जरसम् । वृणान: । घृतऽप्रतीक: । घृतऽपृष्ठ: । अग्ने । घृतम् । पीत्वा । मधु । चारु । गव्यम् । पिताऽइव । पुत्रान् । अभि । रक्षतात् । इमम् ॥१३.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 13; मन्त्र » 1
भाषार्थ -
(অগ্নে) হে যজ্ঞিয়াগ্নি ! (আয়ুর্দাঃ) আয়ু তুমি দান করো, (জরসম্ বৃণানঃ) জরাবস্থার তুমি সংভজন করো [অতঃ জরাবস্থা তুমি প্রদান করো], (ঘৃতপ্রতীকঃ) ঘৃত দ্বারা অভিব্যক্ত অবয়বযুক্ত/অবয়ববিশিষ্ট তথা (ঘৃতপৃষ্ঠঃ) ঘৃত দ্বারা স্পৃষ্ট (অগ্নে) হে অগ্নি ! (মধুচারু, গব্যম্ ঘৃতম্ পীত্বা) মধুর, রুচিকর বা নির্মল গোঘৃত পান করে (ইমম্) এই ব্রহ্মচারীকে (রক্ষতাৎ) তুমি রক্ষা করো, (ইব) যেমন (পিতা পুত্র) পিতা পুত্রের রক্ষা করে।
टिप्पणी -
[সূক্তে ব্রহ্মচারীর বর্ণনা আছে, যে গুরুকুলে প্রবেশ পাচ্ছে। যজ্ঞিয়াগ্নি, আয়ুকে দীর্ঘ করে। যজ্ঞিয়াগ্নিতে গোঘৃতের পর্যাপ্ত আহুতি দেওয়া উচিত। এই অগ্নি রোগের হাত থেকে রক্ষা করা। স্বরক্ষার্থে প্রতিদিন ব্রহ্মচারী অগ্নিহোত্র করুক, এটাই অভিপ্রায়। বৃণানঃ= বৃঙ্ সংভক্তৌ (ক্র্যাদি)।]