English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 31/ मन्त्र 4
स्रुवे॑व यस्य॒ हरि॑णी विपे॒ततुः॒ शिप्रे॒ वाजा॑य॒ हरि॑णी॒ दवि॑ध्वतः। प्र यत्कृ॒ते च॑म॒से मर्मृ॑ज॒द्धरी॑ पी॒त्वा मद॑स्य हर्य॒तस्यान्ध॑सः ॥
स्वर सहित पद पाठस्रुवा॑ऽइव । यस्य॑ । हरि॑णी॒ इति॑ । वि॒ऽपे॒ततु॑: । शि॒प्रे॒ इति॑ । वाजा॒य । हरि॑णी॒ इति॑ । दवि॑ध्वत: ॥ प्र । यत् । कृ॒ते । च॒म॒से । मर्मृ॑जत् । हरी॒ इति॑ । पी॒त्वा । मद॑स्य । ह॒र्य॒तस्य॑ । अन्ध॑स: ॥३१.४॥
स्वर रहित मन्त्र
स्रुवेव यस्य हरिणी विपेततुः शिप्रे वाजाय हरिणी दविध्वतः। प्र यत्कृते चमसे मर्मृजद्धरी पीत्वा मदस्य हर्यतस्यान्धसः ॥
स्वर रहित पद पाठस्रुवाऽइव । यस्य । हरिणी इति । विऽपेततु: । शिप्रे इति । वाजाय । हरिणी इति । दविध्वत: ॥ प्र । यत् । कृते । चमसे । मर्मृजत् । हरी इति । पीत्वा । मदस्य । हर्यतस्य । अन्धस: ॥३१.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 31; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(ইব) যেমন (হরিণী) মনোহারী (স্রুবা=স্রুবৌ) দুই স্রুব ঘৃতাহুতির জন্য (বি পেততুঃ) আলাদা-আলাদা/পৃথক-পৃথক কিন্তু একসাথে যজ্ঞাগ্নির দিকে প্রবৃত্ত হয়, তেমনই (দবিধ্বতঃ) পাপরূপী শত্রুদের স্বয়ং কম্পিতকারী (যস্য) যে উপাসকের (হরিণী) মনোহারী (শিপ্রে) দুই হনু অর্থাৎ চোয়াল (বাজায়) প্রভুর শক্তি প্রাপ্তির জন্য, প্রভুর গান/স্তুতি করে (বিপেততুঃ) পৃথক-পৃথক কিন্তু একসাথে প্রবৃত্ত হয়। এবং (যৎকৃতে) যে উপাসকের জন্য (চমসে) তাঁর হৃদয়-চমস-এর মধ্যে স্থিত (মদস্য) প্রসন্নতাদায়ক এবং (হর্যতস্য) কমনীয় (অন্ধসঃ) ভক্তিরস (পীত্বা) পান করে পরমেশ্বর, উপাসকের (হরী) জ্ঞানেন্দ্রিয় এবং কর্মেন্দ্রিয়রূপী অশ্বকে (প্র মর্মৃজৎ) অনেক স্বচ্ছ করে দেয়।
- [আগামী মন্ত্রে অন্বয়।]
इस भाष्य को एडिट करें