English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 126/ मन्त्र 4
सूक्त - वृषाकपिरिन्द्राणी च
देवता - इन्द्रः
छन्दः - पङ्क्तिः
सूक्तम् - सूक्त-१२६
यमि॒मं त्वं वृ॒षाक॑पिं प्रि॒यमि॑न्द्राभि॒रक्ष॑सि। श्वा न्व॑स्य जम्भिष॒दपि॒ कर्णे॑ वराह॒युर्विश्व॑स्मा॒दिन्द्र॒ उत्त॑रः ॥
स्वर सहित पद पाठयम् । इ॒यम् । त्वम् । वृ॒षाक॑पिम् । प्रि॒यम् । इन्द्र॒ । अ॒भि॒रक्ष॑सि ॥ श्वा । नु । अ॒स्य॒ । ज॒म्भि॒ष॒त् । अपि॑ । कर्णे॑ । व॒रा॒ह॒ऽयु: । विश्व॑स्मात् । इन्द्र॑: । उत्ऽत॑र ॥१२६.४॥
स्वर रहित मन्त्र
यमिमं त्वं वृषाकपिं प्रियमिन्द्राभिरक्षसि। श्वा न्वस्य जम्भिषदपि कर्णे वराहयुर्विश्वस्मादिन्द्र उत्तरः ॥
स्वर रहित पद पाठयम् । इयम् । त्वम् । वृषाकपिम् । प्रियम् । इन्द्र । अभिरक्षसि ॥ श्वा । नु । अस्य । जम्भिषत् । अपि । कर्णे । वराहऽयु: । विश्वस्मात् । इन्द्र: । उत्ऽतर ॥१२६.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 126; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - গৃহস্থকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(ইন্দ্র) হে ইন্দ্র! [পরম্ ঐশ্বর্যবান মনুষ্য] (ত্বম্) তুমি (যম্) যে (ইমম্) এই (প্রিয়ম্) প্রিয় (বৃষাকপিম্) বৃষাকপিকে [প্রচেষ্টাকারী জীবাত্মাকে] (অভিরক্ষসি) সব দিক থেকে রক্ষা করো, [তাহলে] (নু) কি (বরাহয়ুঃ) শূকরের অন্বেষণকারী (শ্বা) কুকুর [অর্থাৎ পাপ কর্ম] (অস্য) এই [শূকরের অর্থাৎ জীবের] (অপি) কেবল (কর্ণে) কানে (জম্ভিষৎ) দন্তাঘাত করবে, (ইন্দ্রঃ) ইন্দ্র [মহান ঐশ্বর্যবান মনুষ্য] (বিশ্বস্মাৎ) সকল [প্রাণীমাত্র] থেকে (উত্তরঃ) উত্তম ॥৪॥
भावार्थ - সমস্ত প্রাণীর মধ্যে শ্রেষ্ঠ মনুষ্য যখন নিজ আত্মাকে নিজের বশে/নিয়ন্ত্রণে নিয়ে আসে, তখন কোন পাপ কর্ম তাঁকে বিরক্ত করে না, যেমন কুকুর শূকরের কান ধরে ছিদ্র করে দেয়॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें