English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 136/ मन्त्र 1
यद॑स्या अंहु॒भेद्याः॑ कृ॒धु स्थू॒लमु॒पात॑सत्। मु॒ष्काविद॑स्या एज॒तो गो॑श॒फे श॑कु॒लावि॑व ॥
स्वर सहित पद पाठयत् । अ॒स्या॒: । अंहु॒ऽभेद्या: । कृ॒धु । स्थू॒लम् । उ॒पऽअत॑सत् ॥ मु॒ष्कौ । इत् । अ॒स्या॒: । ए॒ज॒त॒: । गो॑ऽश॒फे । श॑कु॒लौऽइ॑व ॥१३६.१॥
स्वर रहित मन्त्र
यदस्या अंहुभेद्याः कृधु स्थूलमुपातसत्। मुष्काविदस्या एजतो गोशफे शकुलाविव ॥
स्वर रहित पद पाठयत् । अस्या: । अंहुऽभेद्या: । कृधु । स्थूलम् । उपऽअतसत् ॥ मुष्कौ । इत् । अस्या: । एजत: । गोऽशफे । शकुलौऽइव ॥१३६.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 136; मन्त्र » 1
मन्त्र विषय - রাজপ্রজাকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
(যৎ) যখন (অস্যাঃ) এই (অংহুভেদ্যাঃ) পাপ হতে নাশ হওয়া [প্রজার] (কৃধু) ক্ষুঐ এবং (স্থূলম্) স্থূল [পাপকে] (উপাতসৎ) সে [রাজা] নাশ করে। (অস্যাঃ) এই [প্রজার] (মুষ্কৌ ইৎ) উভয় চোরই [স্ত্রী এবং পুরুষ চোর অথবা রাত এবং দিনের] চোর (গোশফে) গরুর খুরের গর্তে থাকা (শকুলৌ ইব) দুটি মাছের মতো, (এজতঃ) কাঁপে [ভয় পায়] ॥১॥
भावार्थ - যখন রাজা ন্যায় দ্বারা সমস্ত প্রজার ছোট-বড় অপরাধ নিষ্পন্ন করে, তখন সকল স্ত্রী-পুরুষ রাত্রি এবং দিনে পাপে কম্পিত হয়, যেমন মাছ কম জলে ভয় পায় ॥১॥ এই মন্ত্র যজুর্বেদে আছে−২৩।২৮। এবং মহর্ষিদয়ানন্দকৃত ঋগ্বেদাদিভাষ্যভূমিকা পৃষ্ঠা ৩৩২ এ ব্যাখ্যাত ॥
इस भाष्य को एडिट करें