English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 24/ मन्त्र 4
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - आयुः
छन्दः - वैराजपरा पञ्चपदा पथ्यापङ्क्तिः, निचृत्पुरोदेवत्यापङ्क्तिः
सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त
सर्पानु॑सर्प॒ पुन॑र्वो यन्तु या॒तवः॒ पुन॑र्हे॒तिः कि॑मीदिनः। यस्य॒ स्थ तम॑त्त॒ यो वः॒ प्राहै॒त्तम॑त्त॒ स्वा मां॒सान्य॑त्त ॥
स्वर सहित पद पाठसर्प॑ । अनु॑ऽसर्प । पुन॑: । व॒: । य॒न्तु॒ । या॒तव॑: । पुन॑: । हे॒ति: । कि॒मी॒दि॒न: । यस्य॑ । स्थ । तम् । अ॒त्त॒ । य: । व॒: । प्र॒ऽअहै॑त् । तम् । अ॒त्त॒ । स्वा । मां॒सानि॑ । अ॒त्त॒ ॥२४.४॥
स्वर रहित मन्त्र
सर्पानुसर्प पुनर्वो यन्तु यातवः पुनर्हेतिः किमीदिनः। यस्य स्थ तमत्त यो वः प्राहैत्तमत्त स्वा मांसान्यत्त ॥
स्वर रहित पद पाठसर्प । अनुऽसर्प । पुन: । व: । यन्तु । यातव: । पुन: । हेति: । किमीदिन: । यस्य । स्थ । तम् । अत्त । य: । व: । प्रऽअहैत् । तम् । अत्त । स्वा । मांसानि । अत्त ॥२४.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 24; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
[সর্পানুসর্প=ম্রোক এবং অনুম্রোক এর সর্পানুসর্প দ্বারা পুনঃ বিবৃতি হয়েছে। এঁরা সেই সেনাধিপতি এবং তদনুরূপ সেনানায়ক, যারা সর্পের সদৃশ সদা কুটিল গতি অর্থাৎ চালে আক্রমণ করার ক্ষেত্রে কুশল। সর্প সদা কুটিল গতিতে গমন করে, সোজা গতিতে নয়। সর্প =সৃপ্ল্ গতৌ (ভ্বাদিঃ), গতি অর্থাৎ কুটিল গতি, শেষ অর্থ পূর্ববৎ ।]