English
अथर्ववेद - काण्ड 2/ सूक्त 8/ मन्त्र 3
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - वनस्पतिः, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - पथ्यापङ्क्तिः
सूक्तम् - क्षेत्रियरोगनाशन
ब॒भ्रोरर्जु॑नकाण्डस्य॒ यव॑स्य ते पला॒ल्या तिल॑स्य तिलपि॒ञ्ज्या। वी॒रुत्क्षे॑त्रिय॒नाश॒न्यप॑ क्षेत्रि॒यमु॑च्छतु ॥
स्वर सहित पद पाठब॒भ्रो: । अर्जु॑नऽकाण्डस्य । यव॑स्य । ते॒ । प॒ला॒ल्या । तिल॑स्य । ति॒ल॒ऽपि॒ञ्ज्या । वी॒रुत् । क्षे॒त्रि॒य॒ऽनाश॑नी । अप॑ । क्षे॒त्रि॒यम् । उ॒च्छ॒तु॒ ॥८.३॥
स्वर रहित मन्त्र
बभ्रोरर्जुनकाण्डस्य यवस्य ते पलाल्या तिलस्य तिलपिञ्ज्या। वीरुत्क्षेत्रियनाशन्यप क्षेत्रियमुच्छतु ॥
स्वर रहित पद पाठबभ्रो: । अर्जुनऽकाण्डस्य । यवस्य । ते । पलाल्या । तिलस्य । तिलऽपिञ्ज्या । वीरुत् । क्षेत्रियऽनाशनी । अप । क्षेत्रियम् । उच्छतु ॥८.३॥
अथर्ववेद - काण्ड » 2; सूक्त » 8; मन्त्र » 3
भाषार्थ -
(বভ্রোঃ) ভরণ-পোষণকারী (অর্জুনকাণ্ডস্য) অর্জুন বৃক্ষের, এবং (যবস্য) যবের (পলাল্যা) খড় দ্বারা, এবং (তিলস্য তিলপিঞ্জয়া) তিলের তিলপীঠী দ্বারা নির্মিত (বীরুৎ) বিরোহণশীল লতা (ক্ষেত্রীয়নাশনী) যা শারীরিক রোগের বিনাশ করে, তা (তে) হে রুগ্ন! তোমার (ক্ষেত্রিয়ম্) শারীরিক রোগের (উচ্ছতু) নির্বাসন করে/করুক, অপনয়ন করে/করুক, নিবারণ করে/করুক।
टिप्पणी -
[বভ্রোঃ= ভৃঞ্ ধারণপোষণয়োঃ (জুহোত্যাদিঃ)। পলাল্যা= অর্জুন বৃক্ষের কাণ্ড থেকে উৎপন্ন পাতার খড়কুটো দ্বারা। পিঞ্জয়া=তিলের হিংসা অর্থাৎ হনন দ্বারা প্রাপ্ত পীঠি (তিল সামান্য পিষ্ট করে তৈরি) দ্বারা (চুরাদিঃ)।]