English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 18/ मन्त्र 4
सूक्त - अथर्वा
देवता - वनस्पतिः
छन्दः - अनुष्टुब्गर्भाचतुष्पादुष्णिक्
सूक्तम् - वनस्पति
उत्त॑रा॒हमु॑त्तर॒ उत्त॒रेदुत्त॑राभ्यः। अ॒धः स॒पत्नी॒ या ममाध॑रा॒ साध॑राभ्यः ॥
स्वर सहित पद पाठउत्ऽत॑रा । अ॒हम् । उ॒त्ऽत॒रे॒ । उत्ऽत॑रा । इत् । उत्ऽत॑राभ्य: । अ॒ध: । स॒ऽपत्नी॑ । या । मम॑ । अध॑रा । सा । अध॑राभ्य: ॥१८.४॥
स्वर रहित मन्त्र
उत्तराहमुत्तर उत्तरेदुत्तराभ्यः। अधः सपत्नी या ममाधरा साधराभ्यः ॥
स्वर रहित पद पाठउत्ऽतरा । अहम् । उत्ऽतरे । उत्ऽतरा । इत् । उत्ऽतराभ्य: । अध: । सऽपत्नी । या । मम । अधरा । सा । अधराभ्य: ॥१८.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 18; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(উত্তরে) হে উৎকৃষ্ট ঔষধি ! তোমার কারণে (অহম্) আমি (উত্তরা) উৎকৃষ্ট হয়েছি, (উত্তরাভ্যঃ) উৎকৃষ্টা নারীদের থেকে (ইত্) ও (উত্তরা) আমি উৎকৃষ্ট। (অধঃ)১ তদনন্তর (যা মম পত্নী) যে আমার সপত্নী (সা) সে (অধরাভ্যঃ) নিকৃষ্টাদের থেকেও (অধরা) নিকৃষ্টা।
टिप्पणी -
[পতি প্রাপ্তকারী কুমারী হলো সর্বশ্রেষ্ঠা, গুণের দিক থেকে। অতঃ সে পতি প্রাপ্তির যোগ্যতাসম্পন্না এবং সপত্নী গুণাবলীতে নিকৃষ্টাদের থেকেও নিকৃষ্টা হয়, অতঃপর সে হলো ত্যাজ্যা।] [১. অধঃ = অধ অনন্তরম্ (সায়ণ)। অথবা অধস্কৃতঃ ত্বমসি সম্ভাব্যমানেন পত্যা। অধস্কৃতা অপমানিতা।]