अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 30/ मन्त्र 5
सूक्त - अथर्वा
देवता - चन्द्रमाः, सांमनस्यम्
छन्दः - विराड्जगती
सूक्तम् - सांमनस्य सूक्त
ज्याय॑स्वन्तश्चि॒त्तिनो॒ मा वि यौ॑ष्ट संरा॒धय॑न्तः॒ सधु॑रा॒श्चर॑न्तः। अ॒न्यो अ॒न्यस्मै॑ व॒ल्गु वद॑न्त॒ एत॑ सध्री॒चीना॑न्वः॒ संम॑नसस्कृणोमि ॥
स्वर सहित पद पाठज्याय॑स्वन्त: । चि॒त्तिन॑: । मा । वि । यौ॒ष्ट॒ । स॒म्ऽरा॒धय॑न्त: । स॑ऽधु॑रा: । चर॑न्त: । अ॒न्य: । अ॒न्यस्मै॑ । व॒ल्गु । वद॑न्त: । आ । इ॒त॒ । स॒ध्री॒चीना॑न् । व॒: । सम्ऽम॑नस: । कृ॒णो॒मि॒ ॥३०.५॥
स्वर रहित मन्त्र
ज्यायस्वन्तश्चित्तिनो मा वि यौष्ट संराधयन्तः सधुराश्चरन्तः। अन्यो अन्यस्मै वल्गु वदन्त एत सध्रीचीनान्वः संमनसस्कृणोमि ॥
स्वर रहित पद पाठज्यायस्वन्त: । चित्तिन: । मा । वि । यौष्ट । सम्ऽराधयन्त: । सऽधुरा: । चरन्त: । अन्य: । अन्यस्मै । वल्गु । वदन्त: । आ । इत । सध्रीचीनान् । व: । सम्ऽमनस: । कृणोमि ॥३०.५॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 30; मन्त्र » 5
भाषार्थ -
(জ্যায়স্বন্তঃ) গুরুজনের সত্তাযুক্ত (চিত্তিনঃ) নিজ-নিজ কর্তব্যে সচেতন, (সংরাধয়ন্তঃ) একসাথে গৃহ্যকার্যকে সিদ্ধ করে, (সধুরাঃ) গৃহশকটের সমান ধুরাতে (চরন্তঃ) একসাথে চলে (মা বি যৌষ্ট) পরস্পর বিযুক্ত অর্থাৎ পৃথক্ না হও। (অন্যো অন্যস্মৈ) একে-অপরের জন্য (বল্গুঃ) শোভন অর্থাৎ প্রিয়বচন (বদন্তঃ) বলে (এত) ঘরে এসো, (সধ্রীচীনান্ বঃ) একসাথে গৃহকার্যেরত তোমাদের (সংমনসঃ) সমান-বিচারের (কৃণোমি) আমি পরমেশ্বর করি।
टिप्पणी -
[সধুরাঃ=শকট-এর এক-ধুরায় নিয়োজিত দুই বলদ যেমন পরস্পর একসাথে গমন করে, তেমনই গৃহস্থ-শকটের ধুরায় নিয়োজিত তোমরা সবাই পরস্পর একসাথে চলো। এত= বাইরের কাজ থেকে নিবৃত্ত হয়ে যখন ঘর আসবে, তখন একে-অপরের প্রতি প্রিয়ভাষণ করো।]