English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 94/ मन्त्र 4
ए॒वा पतिं॑ द्रोण॒साचं॒ सचे॑तसमू॒र्ज स्क॒म्भं ध॒रुण॒ आ वृ॑षायसे। ओजः॑ कृष्व॒ सं गृ॑भाय॒ त्वे अप्यसो॒ यथा॑ केनि॒पाना॑मि॒नो वृ॒धे ॥
स्वर सहित पद पाठए॒व । पति॑म् । द्रो॒ण॒ऽसाच॑म् । सऽचे॑तसम् । ऊ॒र्ज: । स्क॒म्भम् । ध॒रुणे॑ । आ । वृ॒ष॒ऽय॒से॒ ॥ ओज॑: । कृ॒ष्व॒ । सम् । गृ॒भा॒य॒ । त्वे इति॑ । अपि॑ । अस॑: । यथा॑ । के॒ऽनि॒पाना॑म् । इ॒न: । वृ॒धे ॥९४.४॥
स्वर रहित मन्त्र
एवा पतिं द्रोणसाचं सचेतसमूर्ज स्कम्भं धरुण आ वृषायसे। ओजः कृष्व सं गृभाय त्वे अप्यसो यथा केनिपानामिनो वृधे ॥
स्वर रहित पद पाठएव । पतिम् । द्रोणऽसाचम् । सऽचेतसम् । ऊर्ज: । स्कम्भम् । धरुणे । आ । वृषऽयसे ॥ ओज: । कृष्व । सम् । गृभाय । त्वे इति । अपि । अस: । यथा । केऽनिपानाम् । इन: । वृधे ॥९४.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 94; मन्त्र » 4
भाषार्थ -
(পতিম্) সকলের পতি অর্থাৎ রক্ষক, (দ্রোণসাচম্) পাপবিনাশের সাথী, বা হৃদয়-গৃহের সাথী, (সচেতসম্) সদা-চেতন, (ঊর্জঃ) আধ্যাত্মিক-অন্নরূপ, (স্কম্ভম্) সর্বাধার পরমেশ্বরকে, হে উপাসক! তুমি (ধরুণে) ধারণ করার স্থান হৃদয়ে (আ বৃষায়সে) নিজের ভক্তিরস দ্বারা সীঞ্চিত করো। (ওজঃ কৃষ্বঃ) হে উপাসক! তুমি নিজের ওজ/তেজ প্রকট করো, এবং (সঙ্গৃভায়) ওজ/তেজের অধিক সংগ্রহ করো, (ত্বে=ত্বয়ি) তোমার মধ্যে (অপ্যসঃ=অপি+অস্ ভুবি) ও পরমেশ্বর প্রকট হবেন, (যথা) কারণ (ইনঃ) স্বামী পরমেশ্বর (কেনিপানাম্) মেধাবী-উপাসকদের (বৃধে) বৃদ্ধির জন্য।
- [দ্রোণ=দ্রূণতি বধকর্মা (নিঘং০ ২.১৯), অথবা দ্রোণ=দুরোণ (গৃহ, নিঘং০ ৩.৪)। কেনিপাঃ= মেধাবিনঃ (নিঘং০ ৩.১৫)। কে=সাংসারিক সুখে থেকেও যে, নিপাঃ=ভক্তিরস নিরন্তর পান করতে থাকে।]
इस भाष्य को एडिट करें