English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 17/ मन्त्र 6
शु॒नं वा॒हाः शु॒नं नरः॑ शु॒नं कृ॑षतु॒ लाङ्ग॑लम्। शु॒नं व॑र॒त्रा ब॑ध्यन्तां शु॒नमष्ट्रा॒मुदि॑ङ्गय ॥
स्वर सहित पद पाठशु॒नम् । वा॒हा: । शु॒नम् । नर॑: । शु॒नम् । कृ॒ष॒तु॒ । लाङ्ग॑लम् । शु॒नम् । व॒र॒त्रा: । ब॒ध्य॒न्ता॒म् । शु॒नम् । अष्ट्रा॑म् । उत् । इ॒ङ्ग॒य॒ ॥१७.६॥
स्वर रहित मन्त्र
शुनं वाहाः शुनं नरः शुनं कृषतु लाङ्गलम्। शुनं वरत्रा बध्यन्तां शुनमष्ट्रामुदिङ्गय ॥
स्वर रहित पद पाठशुनम् । वाहा: । शुनम् । नर: । शुनम् । कृषतु । लाङ्गलम् । शुनम् । वरत्रा: । बध्यन्ताम् । शुनम् । अष्ट्राम् । उत् । इङ्गय ॥१७.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 17; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
(বাহাঃ) বলদ (শুনম্) সুখী হোক, (নরঃ) নর-নারীগণ (শুনম্) সুখী হোক, (লাঙ্গলম্) লাঙ্গল (শুনম্) সুখকারী হয়ে (কৃষতু) ভূমির কর্ষণ করুক। (বরত্রাঃ) দড়ি (শুনম্) সুখপূর্বক (বধ্যন্তাম্) বলদদের ওপর বাঁধা হোক, (অষ্ট্রাম্) ভয়দায়ক কশা-কে (উদিঙ্গয়) তুমি ওপরে তোলো, প্রেরিত করো।
टिप्पणी -
[লাঙ্গল দ্বারা যখন কৃষি-ভূমিতে কর্ষণ হয়ে যাবে তখন বলদ আদি পশু ও নর-নারীরা সুখী হয়ে যায়, কারণ কর্ষণ দ্বারা প্রভূত অন্ন উৎপন্ন হবে। অষ্ট্রা-এর অর্থ হল কশা অর্থাৎ চাবুক, বলদদের মধ্যে ভয় তৈরি করার জন্য। অষ্ট্রা=অস গতিদীপ্ত্যাদানেষু; অষ ইত্যেকে (ভ্বাদিঃ), অর্থাৎ "অষ+ত্রস্" (উদ্বেগে, দিবাদিঃ), ভয় উৎপন্নকারী, বলদের মধ্যে ভয় উৎপন্নকারী কশা অর্থাৎ চাবুক। উদিঙ্গয়="উদ্" উপর, ইগি গতৌ (ভ্বাদিঃ), উদ্গত করো, উপরে ওঠাও।]