English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 17/ मन्त्र 9
घृ॒तेन॒ सीता॒ मधु॑ना॒ सम॑क्ता॒ विश्वै॑र्दे॒वैरनु॑मता म॒रुद्भिः॑। सा नः॑ सीते॒ पय॑सा॒भ्याव॑वृ॒त्स्वोर्ज॑स्वती घृ॒तव॒त्पिन्व॑माना ॥
स्वर सहित पद पाठघृतेन॑ । सीता॑ । मधु॑ना । सम्ऽअ॑क्ता । विश्वै॑: । दे॒वै: । अनु॑ऽमता । म॒रुत्ऽभि॑: । सा । न॒: । सी॒ते॒ । पय॑सा । अ॒भि॒ऽआव॑वृत्स्व । ऊर्ज॑स्वती । घृ॒तऽव॑त् । पिन्व॑माना ॥१७.९॥
स्वर रहित मन्त्र
घृतेन सीता मधुना समक्ता विश्वैर्देवैरनुमता मरुद्भिः। सा नः सीते पयसाभ्याववृत्स्वोर्जस्वती घृतवत्पिन्वमाना ॥
स्वर रहित पद पाठघृतेन । सीता । मधुना । सम्ऽअक्ता । विश्वै: । देवै: । अनुऽमता । मरुत्ऽभि: । सा । न: । सीते । पयसा । अभिऽआववृत्स्व । ऊर्जस्वती । घृतऽवत् । पिन्वमाना ॥१७.९॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 17; मन्त्र » 9
भाषार्थ -
(মধুনা ঘৃতেন) মধুর জল দ্বারা (সম্ অক্তা) সম্যক্ অভিব্যক্ত (সীতা) কৃষ্টভূমি, (বিশ্বৈঃ দেবৈঃ) সকল দেবতাদের দ্বারা, (মরুদ্ভিঃ) এবং মৌসুমী বায়ুর দ্বারা (অনুমতা) অনুকূলরূপে স্বীকৃত (সা) সেই (সীতে) হে কৃষ্টভূমি ! (নঃ অভী) আমাদের অভিমুখে, (পয়সা) দুগ্ধের সাথে/দুগ্ধসহিত (আববৃৎস্ব) তুমি এসো, (ঊর্জস্বতী) অন্নবতী এবং (ঘৃতবৎ) ঘৃতসম্পন্ন দুগ্ধকে (পিন্বমানা) সেচন করে।
टिप्पणी -
[ঘৃতম্ উদকনাম (নিঘং০ ১।১২)। অক্তা= অঞ্জূ ব্যক্তিম্রক্ষণ কান্তিগতিষু (রুধাদিঃ), ব্যক্তি= অভিব্যক্তি। বিশ্বৈঃ দেবৈঃ= বায়ু, আদিত্য আদি দেবতা। মরুদ্ভিঃ= মৌসুমী বায়ু, যা জলে পরিপূর্ণ হয় (অথর্ব০ ৪।২৭।৪,৫)। ঘৃতবৎ=কৃষ্টভূমি থেকে অন্ন উৎপন্ন হয়েছে এবং সেই অন্ন গ্রহণের মাধ্যমে গাভীদের থেকে ঘৃতমিশ্রিত দুগ্ধ প্রাপ্তি হয়েছে। (পিন্বমানা= পিবি সেবনে, "সেচনে চেত্যেকে" (ভ্বাদিঃ)।]