Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 20 > सूक्त 91

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 91/ मन्त्र 3
    सूक्त - अयास्यः देवता - बृहस्पतिः छन्दः - त्रिष्टुप् सूक्तम् - सूक्त-९१

    हं॒सैरि॑व॒ सखि॑भि॒र्वाव॑दद्भिरश्म॒न्मया॑नि॒ नह॑ना॒ व्यस्य॑न्। बृह॒स्पति॑रभि॒कनि॑क्रद॒द्गा उ॒त प्रास्तौ॒दुच्च॑ वि॒द्वाँ अ॑गायत् ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    हंसै:ऽइ॑व । सखि॑ऽभि: । वाव॑दत्ऽभि: । अ॒श्म॒न्ऽमया॑नि । नह॑ना । व‍ि॒ऽअस्य॑न् ॥ बृह॒स्पति॑:। अ॒भि॒ऽकनिक्रद॑त् । गा: । उ॒त । प्र । अ॒स्तौ॒त् । उत् । च॒ । वि॒द्वान् । अ॒गा॒य॒त् ॥९०.३॥


    स्वर रहित मन्त्र

    हंसैरिव सखिभिर्वावदद्भिरश्मन्मयानि नहना व्यस्यन्। बृहस्पतिरभिकनिक्रदद्गा उत प्रास्तौदुच्च विद्वाँ अगायत् ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    हंसै:ऽइव । सखिऽभि: । वावदत्ऽभि: । अश्मन्ऽमयानि । नहना । व‍िऽअस्यन् ॥ बृहस्पति:। अभिऽकनिक्रदत् । गा: । उत । प्र । अस्तौत् । उत् । च । विद्वान् । अगायत् ॥९०.३॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 91; मन्त्र » 3

    भाषार्थ -
    (অশ্মন্ময়ানি) লৌহসমান সুদৃঢ় (নহনা) রাগ-দ্বেষ-অবিদ্যাদির বন্ধন (ব্যস্যন্) কর্তন করে (বিদ্বান্-বৃহস্পতিঃ) বিজ্ঞানী ব্রহ্মাণ্ডপতি—(বাবদদ্ভিঃ) কলরবকারী (হংসৈঃ) নীর-ক্ষীর বিবেকী হংসের সদৃশ বর্তমান বিবেকী-পরমহংস (সখিভিঃ) ঋষি-সখাদের দ্বারা, (বাবদদ্ভিঃ) সংবাদরূপে, (গাঃ) বেদবাণি-সমূহ (প্রাস্তৌৎ) প্রস্তুত করেছেন। এবং (অভি) সাক্ষাৎ রূপে (কনিক্রদৎ) এঁদের বেদবাণীর উপদেশ দিয়েছেন। (উত চ) এবং তদনন্তর এই ঋষি-সখাদের দ্বারা বেদবাণীর (উদ্ অগায়ৎ) বৃহস্পতি উচ্চস্বরে গান করিয়েছেন অর্থাৎ তাঁদের দ্বারা প্রজাকে বেদবাণীর মৌখিক উপদেশ করিয়েছেন।

    - [এই বিষয়ের প্রসঙ্গ অথর্ববেদে অন্যত্রও হয়েছে। যথা—“যত্র ঋষয়ঃ প্রথমজা ঋচঃ সাম যজুঃ মহী” (অথর্ববেদের বাণী), অর্থাৎ মনুষ্য-সৃষ্টির আদিতে প্রথমোৎপন্ন ঋষিদের দ্বারা পরমেশ্বর ঋগ্বেদাদির উপদেশ দিয়েছেন (অথর্ব০ ১০.৭.১৪)।]

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top