English
अथर्ववेद - काण्ड 3/ सूक्त 31/ मन्त्र 1
सूक्त - ब्रह्मा
देवता - पाप्महा, अग्निः
छन्दः - अनुष्टुप्
सूक्तम् - यक्ष्मनाशन सूक्त
वि दे॒वा ज॒रसा॑वृत॒न्वि त्वम॑ग्ने॒ अरा॑त्या। व्यहं सर्वे॑ण पा॒प्मना॒ वि यक्ष्मे॑ण॒ समायु॑षा ॥
स्वर सहित पद पाठवि । दे॒वा: । ज॒रसा॑ । अ॒वृ॒त॒न् । वि । त्वम् । अ॒ग्ने॒ । अरा॑त्या । वि । अ॒हम् । सर्वे॑ण । पा॒प्मना॑ । वि । यक्ष्मे॑ण । सम् । आयु॑षा ॥३१.१॥
स्वर रहित मन्त्र
वि देवा जरसावृतन्वि त्वमग्ने अरात्या। व्यहं सर्वेण पाप्मना वि यक्ष्मेण समायुषा ॥
स्वर रहित पद पाठवि । देवा: । जरसा । अवृतन् । वि । त्वम् । अग्ने । अरात्या । वि । अहम् । सर्वेण । पाप्मना । वि । यक्ष्मेण । सम् । आयुषा ॥३१.१॥
अथर्ववेद - काण्ड » 3; सूक्त » 31; मन्त्र » 1
भाषार्थ -
(দেবাঃ) সূর্য, চন্দ্র আদি দেব (জরসা) জীর্ণাবস্থা থেকে (বি অবৃতন্) বিযুক্ত, পৃথক, (অগ্নে) হে যজ্ঞাগ্নি ! (ত্বম্) তুমি (অরাত্যাঃ) অদান থেকে (বি) বিযুক্ত, পৃথক্। (অহম্) আমি (সর্বেণ পাপ্মনা) সমস্ত প্রকারের পাপ থেকে (বি) যেন বিযুক্ত হয়ে যাই (যক্ষ্মেণ বি) এবং যক্ষ্মা রোগ থেকে বিযুক্ত হয়ে যাই, (আয়ুষা সম্) সুস্থ ও দীর্ঘায়ু সম্পন্ন হয় যাই।
टिप्पणी -
[সূর্য, চন্দ্র আদি দিব্য-তত্ত্ব যখন থেকে উৎপন্ন হয়েছে, নিজ শক্তির দ্বারা তরুণাবস্থায় রয়েছে। যজ্ঞাগ্নিতেও যে হবি দেওয়া হয়, তা সুসংস্কৃত হয়ে বায়ুমণ্ডলে বিস্তৃত হয়ে যায়। অতঃ যজ্ঞিয়াগ্নি অদানী নয়। আমি রোগীও সব পাপ থেকে এবং যক্ষ্মা রোগ থেকে বিযুক্ত হয়ে সুস্থ আয়ুর সাথে সংযুক্ত হয়ে যাই, এই অভিলাষা বা প্রার্থনা। পাপ থেকে বিযুক্ত হলে, রোগ থেকে বিযুক্ত হয়ে, সুস্থ আয়ু প্রাপ্তি হয়।]