English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 21/ मन्त्र 9
त्वमे॒तां ज॑न॒राज्ञो॒ द्विर्दशा॑ब॒न्धुना॑ सु॒श्रव॑सोपज॒ग्मुषः॑। ष॒ष्टिं स॒हस्रा॑ नव॒तिं नव॑ श्रु॒तो नि च॒क्रेण॒ रथ्या॑ दु॒ष्पदा॑वृणक् ॥
स्वर सहित पद पाठत्वम् । ए॒तान् । ज॒न॒ऽराज्ञ॑: । द्वि: । दश॑ । अ॒ब॒न्धुना॑ । सु॒अव॑सा । उ॒प॒अज॒ग्मुष॑: ॥ ष॒ष्टिम् । स॒हस्रा॑ । न॒व॒तिम् । नव॑ । श्रु॒त: । नि । च॒क्रेण॑ । रथ्या॑ । दु॒:ऽपदा॑ । अ॒वृ॒ण॒क् ॥२१.९॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वमेतां जनराज्ञो द्विर्दशाबन्धुना सुश्रवसोपजग्मुषः। षष्टिं सहस्रा नवतिं नव श्रुतो नि चक्रेण रथ्या दुष्पदावृणक् ॥
स्वर रहित पद पाठत्वम् । एतान् । जनऽराज्ञ: । द्वि: । दश । अबन्धुना । सुअवसा । उपअजग्मुष: ॥ षष्टिम् । सहस्रा । नवतिम् । नव । श्रुत: । नि । चक्रेण । रथ्या । दु:ऽपदा । अवृणक् ॥२१.९॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 21; मन्त्र » 9
भाषार्थ -
(অবন্ধুনা) সাংসারিক তথা বন্ধু-বান্ধবের বন্ধন রহিত, (সুশ্রবসা) বৈদিক সদুপদেশ সম্পন্ন, (জনরাজ্ঞঃ) উৎপন্ন শরীরের রাজা জীবাত্মাকে (উপজগ্মুষঃ) প্রাপ্ত, (দ্বিঃ দশ) ৫ জ্ঞানেন্দ্রিয়, ৫ কর্মেন্দ্রিয় তথা ৫ স্থূলভূত, ৫ সূক্ষ্মভূতকে, তথা জন্ম-জন্মান্তর থেকে (ষষ্ট সহস্রা) সুপ্ত সহস্র সংস্কারকে, এবং (নবতি নব) এক বর্ষ মাতৃগর্ভে তথা ৯৯ বর্ষ তদুপরান্ত, এইভাবে বর্তমান জীবনের ১০০ বর্ষে সঞ্চিত (এতান্) এই সংস্কার-সমূহকে, (ত্বম্) হে পরমেশ্বর! আপনি (নি অবৃণক্) নিরন্তর চূর্ণ/পিষ্ট করেছেন, যেমন (দুষ্পদা) দুর্গতি প্রদানকারী (রথ্যা চক্রেণ) রথের চক্র দ্বারা বস্তু পিষ্ট করা হয়।
- [অভিপ্রায় হল, এগুলোকে পিষ্ট করে জীবাত্মাকে মুক্ত করা হয়েছে।]
इस भाष्य को एडिट करें