English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 135/ मन्त्र 7
सूक्त -
देवता - प्रजापतिरिन्द्रश्च
छन्दः - भुरिगार्षी त्रिष्टुप्
सूक्तम् - कुन्ताप सूक्त
तां ह॑ जरितर्नः॒ प्रत्य॑गृभ्णं॒स्तामु ह॑ जरितर्नः॒ प्रत्य॑गृभ्णः। अहा॑नेतरसं न॒ वि चे॒तना॑नि य॒ज्ञानेत॑रसं न॒ पुरो॒गवा॑मः ॥
स्वर सहित पद पाठताम् । ह॑ । जरित: । न॒: । प्रति॑ । अ॑गृभ्ण॒न् । ताम् । ऊं॒ इति॑ । ह॑ । जरित: । न॒: । प्रति॑ । अ॑गृभ्ण: ॥ अहा॑नेतरसम् । न॒ । वि । चे॒तना॑नि । य॒ज्ञानेत॑रसम् । न॒ । पुरो॒गवा॑म: ॥१३५.७॥
स्वर रहित मन्त्र
तां ह जरितर्नः प्रत्यगृभ्णंस्तामु ह जरितर्नः प्रत्यगृभ्णः। अहानेतरसं न वि चेतनानि यज्ञानेतरसं न पुरोगवामः ॥
स्वर रहित पद पाठताम् । ह । जरित: । न: । प्रति । अगृभ्णन् । ताम् । ऊं इति । ह । जरित: । न: । प्रति । अगृभ्ण: ॥ अहानेतरसम् । न । वि । चेतनानि । यज्ञानेतरसम् । न । पुरोगवाम: ॥१३५.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 135; मन्त्र » 7
भाषार्थ -
(জরিতঃ) হে বেদোপদেষ্টা পরমেশ্বর! যেমন (নঃ) আমরা [শিষ্যদের] (তাম্) সেই দক্ষিণা আধ্যাত্মগুরুজন (প্রত্যগৃভ্ণন্) স্বীকার করেছে, তেমনই (জরিতঃ) হে বেদোপদেষ্টা! (হ উ) নিশ্চিতরূপে (নঃ তাম্) আমাদের উপাসকদের সেই দক্ষিণা, শ্রদ্ধা ভক্তি তথা আত্ম-সমর্পণ (প্রত্যগৃভ্ণঃ) আপনিও স্বীকার করুন। যেমন (অহানেতরসম্) দিনের প্রকাশ বিনা (চি চেতনানি ন) বিবিধ চেতনা অর্থাৎ জ্ঞান-সম্বন্ধী বিবিধ কার্য হতে পারে না/সম্ভব নয়, তেমনই (যজ্ঞানেতরসম্) উপাসনাদি যজ্ঞ বিনা (ন পুরোগবামঃ) আমরা অধ্যাত্মমার্গে অগ্রসর/অগ্রগামী হতে পারি না/সক্ষম নয়।
- [১. অহানেতরসম্=অহানি+আ+ইতরসম্ (ইতরত্র)। যজ্ঞানেতরসম্=যজ্ঞান্+আ+ইতরসম্ (ইতরত্র)।][১. অথবা "অহা (অহানি) + অন্+আ+ইতরসম্"=অহা + অনেতরসম্- অহানেতরসম্। " অহানেতরসং ন বিচেতনানি"= দিন না হলে"বিচেতনানি " চেতনারহিত কার্য হয় না, অর্থাৎ দিনের আলোতেই জ্ঞান সম্বন্ধী কার্য হয়।]
इस भाष्य को एडिट करें