अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 35/ मन्त्र 7
अ॒स्येदु॑ मा॒तुः सव॑नेषु स॒द्यो म॒हः पि॒तुं प॑पि॒वां चार्वन्ना॑। मु॑षा॒यद्विष्णुः॑ पच॒तं सही॑या॒न्विध्य॑द्वरा॒हं ति॒रो अद्रि॒मस्ता॑ ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒स्य । इत् । ऊं॒ इति॑ । मा॒तु: । सव॑नेषु । स॒द्य: । म॒ह: । पि॒तुम् । प॒पि॒ऽवान् । चारु॑ । अन्ना॑ ॥ मु॒षा॒यत् । विष्णु॑: । प॒च॒तम् । सही॑यान् । विध्य॑त् । व॒रा॒हम् । ति॒र: । अद्रि॑म् । अस्ता॑ ॥३५.७॥
स्वर रहित मन्त्र
अस्येदु मातुः सवनेषु सद्यो महः पितुं पपिवां चार्वन्ना। मुषायद्विष्णुः पचतं सहीयान्विध्यद्वराहं तिरो अद्रिमस्ता ॥
स्वर रहित पद पाठअस्य । इत् । ऊं इति । मातु: । सवनेषु । सद्य: । मह: । पितुम् । पपिऽवान् । चारु । अन्ना ॥ मुषायत् । विष्णु: । पचतम् । सहीयान् । विध्यत् । वराहम् । तिर: । अद्रिम् । अस्ता ॥३५.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 35; मन्त्र » 7
भाषार्थ -
(অস্য ইৎ উ) এই (মাতুঃ) জগন্নির্মাতা পরমেশ্বর-সম্বন্ধিত (সবনেষু) ভক্তিরসযুক্ত উপাসনা-যজ্ঞে, আমি উপাসক (সদ্যঃ) শীঘ্রই, (মহঃ পিতুম্) মহত্ত্বশালী পেয় অর্থাৎ আনন্দরসের (পপিবান্) পান করেছি, যে পেয়/আনন্দরস (চারু) রুচিকর (অন্না) অধ্যাত্মিক অন্ন। (সহীয়ান্) পরাভবকারী (বিষ্ণুঃ) সর্বব্যাপক পরমেশ্বর, (বিধ্যৎ) আমার হৃদয় বিদ্ধ করে, (তিরঃ) উহার মধ্যে তিরোহিত অর্থাৎ গুপ্ত (পচতম্) পরিপক্ক-ভক্তিরসরূপী (বরাহম্) শ্রেষ্ঠ আহার (মুষায়ৎ) মানো হরণ করে নিয়েছেন, এবং আমার (অদ্রিম্) অবিদীর্ণ ক্লেশের পর্বত (অস্তা) ভঙ্গ করেছেন।
- [বরাহম্=বরাহারঃ, বরমাহারমাহার্ষীঃ ইতি চ ব্রাহ্মণম্ (নিরু০ ৫.১.৪)। মুষায়ৎ= মালিককে না জানিয়ে মালিকের জিনিস হরণ করা—চুরি। উপাসক এর ধন হল—“ভক্তি-রস” অপ্রত্যক্ষ পরমেশ্বর, না জানিয়ে, উপাসকের ভক্তিরস পান করতে থাকেন—এইজন্য পরমেশ্বরের এই পানকে চুরি বলা হয়েছে। [চার্বন্না=চারূণি অন্নানি। পিতুম্=অন্নম্ পিবতেঃ, (নিরু০ ৯.৩.২৪)।]
इस भाष्य को एडिट करें