English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 94/ मन्त्र 4
ए॒वा पतिं॑ द्रोण॒साचं॒ सचे॑तसमू॒र्ज स्क॒म्भं ध॒रुण॒ आ वृ॑षायसे। ओजः॑ कृष्व॒ सं गृ॑भाय॒ त्वे अप्यसो॒ यथा॑ केनि॒पाना॑मि॒नो वृ॒धे ॥
स्वर सहित पद पाठए॒व । पति॑म् । द्रो॒ण॒ऽसाच॑म् । सऽचे॑तसम् । ऊ॒र्ज: । स्क॒म्भम् । ध॒रुणे॑ । आ । वृ॒ष॒ऽय॒से॒ ॥ ओज॑: । कृ॒ष्व॒ । सम् । गृ॒भा॒य॒ । त्वे इति॑ । अपि॑ । अस॑: । यथा॑ । के॒ऽनि॒पाना॑म् । इ॒न: । वृ॒धे ॥९४.४॥
स्वर रहित मन्त्र
एवा पतिं द्रोणसाचं सचेतसमूर्ज स्कम्भं धरुण आ वृषायसे। ओजः कृष्व सं गृभाय त्वे अप्यसो यथा केनिपानामिनो वृधे ॥
स्वर रहित पद पाठएव । पतिम् । द्रोणऽसाचम् । सऽचेतसम् । ऊर्ज: । स्कम्भम् । धरुणे । आ । वृषऽयसे ॥ ओज: । कृष्व । सम् । गृभाय । त्वे इति । अपि । अस: । यथा । केऽनिपानाम् । इन: । वृधे ॥९४.४॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 94; मन्त्र » 4
मन्त्र विषय - রাজপ্রজাকর্তব্যোপদেশঃ
भाषार्थ -
[হে রাজন্ !] (এব) এরূপে (পতিম্) পালনকর্তা/পালক/পালনকারী, (দ্রোণসাচম্) জ্ঞান দ্বারা সিক্তকারী, (সচেতসম্) চেতনাযুক্ত, (ঊর্জঃ) বল দ্বারা (স্কম্ভম্) স্তম্ভ রূপ পুরুষ, (ধরুণে) ধারণ করার ক্ষেত্রে (আ) সর্বতোভাবে (বৃষায়সে) তুমি বলবানের ন্যায় আচরণ করো। তুমি (ওজঃ) পরাক্রম (কৃষ্ব) করো এবং (ত্বে) নিজের মধ্যে [তা] (সম্ গৃভায়) একত্র করো, (অপি) এবং (কেনিপানাম্) আত্মায় আশ্রিত বুদ্ধিমানদের (ইনঃ যথা) স্বামীর সমান (বৃধে) উন্নতি, বৃদ্ধির জন্য (অসঃ) তুমি বর্তমান হও ॥৪॥
भावार्थ - রাজার উচিত, বীর বুদ্ধিমান্ পুরুষদের সহিত অনুগ্রহ পূর্বক তেজ বৃদ্ধি করা এবং প্রজাদের উন্নতি সাধন করা ॥৪॥
इस भाष्य को एडिट करें