English
अथर्ववेद - काण्ड 11/ सूक्त 10/ मन्त्र 17
सूक्त - भृग्वङ्गिराः
देवता - त्रिषन्धिः
छन्दः - पथ्यापङ्क्तिः
सूक्तम् - शत्रुनाशन सूक्त
यदि॑ प्रे॒युर्दे॑वपु॒रा ब्रह्म॒ वर्मा॑णि चक्रि॒रे। त॑नू॒पानं॑ परि॒पाणं॑ कृण्वा॒ना यदु॑पोचि॒रे सर्वं॒ तद॑र॒सं कृ॑धि ॥
स्वर सहित पद पाठयदि॑ । प्र॒ऽई॒यु: । दे॒व॒ऽपु॒रा: । ब्रह्म॑ । वर्मा॑णि । च॒क्रि॒रे । त॒नू॒ऽपान॑म् । प॒रि॒ऽपान॑म् । कृ॒ण्वा॒ना: । यत् । उ॒प॒ऽऊ॒चि॒रे । सर्व॑म् । तत् । अ॒र॒सम् । कृ॒धि॒ ॥१२.१७॥
स्वर रहित मन्त्र
यदि प्रेयुर्देवपुरा ब्रह्म वर्माणि चक्रिरे। तनूपानं परिपाणं कृण्वाना यदुपोचिरे सर्वं तदरसं कृधि ॥
स्वर रहित पद पाठयदि । प्रऽईयु: । देवऽपुरा: । ब्रह्म । वर्माणि । चक्रिरे । तनूऽपानम् । परिऽपानम् । कृण्वाना: । यत् । उपऽऊचिरे । सर्वम् । तत् । अरसम् । कृधि ॥१२.१७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 11; सूक्त » 10; मन्त्र » 17
मन्त्रार्थ -
(यदि देवपुराः प्रेयुः) यदि शत्रु जन पूर्वोक्त वायु आदि देवों की पुरियों-अत्र स्थलियों को प्राप्त हों उन पर आक्रमण करने को आवें (ब्रह्म वर्माणि चक्रिरे) ब्रह्मास्त्रों को प्रहार वारणर्थ कवचों को सम्पन्न कर चुके हुए (तनूपानं परिपाणं कृण्वानाः) शरीररक्षण साधन अपने चारों ओर के रक्षा साधन को करते हुए (यत्-उपोचिरे) जब कि ललकारें (सर्व-तत्-रसं कृधि) उस सब को राजन् ! नीरस-प्राणहीन करदे ॥१७॥
विशेष - ऋषिः-भृग्वङ्गिराः (भर्जनशील अग्निप्रयोगवेत्ता) देवता – त्रिषन्धिः ( गन्धक, मनः शिल, स्फोट पदार्थों का अस्त्र )
इस भाष्य को एडिट करें