English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 107/ मन्त्र 11
सूक्त - बृहद्दिवोऽथर्वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त-१०७
इ॒मा ब्रह्म॑ बृ॒हद्दि॑वः कृणव॒दिन्द्रा॑य शू॒षम॑ग्नि॒यः स्व॒र्षाः। म॒हो गो॒त्रस्य॑ क्षयति स्व॒राजा॒ तुर॑श्चि॒द्विश्व॑मर्णव॒त्तप॑स्वान् ॥
स्वर सहित पद पाठइ॒मा । ब्रह्म॑ । बृ॒हत्ऽदि॑व: । कृ॒ण॒व॒त् । इन्द्रा॑य । शू॒षम् । अ॒ग्नि॒य: । स्व॒:ऽसा: ॥ म॒ह: । गो॒त्रस्य॑ । क्ष॒य॒ति॒ । स्व॒ऽराजा॑ । तुर॑: । चि॒त् । विश्व॑म् । अ॒र्ण॒व॒त् । तप॑स्वान् ॥१०७.११॥
स्वर रहित मन्त्र
इमा ब्रह्म बृहद्दिवः कृणवदिन्द्राय शूषमग्नियः स्वर्षाः। महो गोत्रस्य क्षयति स्वराजा तुरश्चिद्विश्वमर्णवत्तपस्वान् ॥
स्वर रहित पद पाठइमा । ब्रह्म । बृहत्ऽदिव: । कृणवत् । इन्द्राय । शूषम् । अग्निय: । स्व:ऽसा: ॥ मह: । गोत्रस्य । क्षयति । स्वऽराजा । तुर: । चित् । विश्वम् । अर्णवत् । तपस्वान् ॥१०७.११॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 107; मन्त्र » 11
भाषार्थ -
(বৃহদ্দিবঃ) মহাজ্ঞানের প্রকাশযুক্ত, (অগ্রিয়ঃ) সর্বাগ্রণী, তথা (স্বর্ষাঃ) সুখদায়ী পরমেশ্বর, (ইন্দ্রায় শূষম্) জীবাত্মার জন্য সুখ তথা বল প্রদানকারী (ইমা ব্রহ্ম) ব্রহ্ম-প্রতিপাদক এই বেদমন্ত্রগুলোর (কৃণবৎ) রচনা করেছেন। (স্বরাজা) নিজ দীপ্তি দ্বারা প্রদীপ্ত সেই পরমেশ্বর (মহঃ গোত্রস্য) মহা-মন্ত্রসমূহের (ক্ষয়তি) অধীশ্বর। (তপস্বান্) তপ্ত সূর্যাদির স্বামী (বিশ্বম্) বিশ্বে (অর্ণবৎ) ব্যাপ্ত, (তুরঃ চিৎ) তিনি শীঘ্রকারী।
- [কৃণবৎ=ঋগ্বেদ (১০.১২০.৮) এ “বিবক্তি” পাঠ আছে। শূষম্=সুখম্ (নিঘং০ ৩.৬), তথা বলম্ (নিঘং০ ২.৯)। গোত্র=গো=বাক্, (নিঘং০ ১.১১)+ত্র (সমহার্থে)। ক্ষয়তি=ঐশ্বর্যকর্মা (নিঘং০ ২.২১) অর্ণবৎ=ঋণ্ গতৌ+বৎ। বৃহদ্দিবঃ=বৃহৎ+দিব্ (প্রকাশ)।]
इस भाष्य को एडिट करें