अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 107/ मन्त्र 6
सूक्त - बृहद्दिवोऽथर्वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त-१०७
त्वे क्रतु॒मपि॑ पृञ्चन्ति॒ भूरि॒ द्विर्यदे॒ते त्रिर्भ॑व॒न्त्यूमाः॑। स्वा॒दोः स्वादी॑यः स्वा॒दुना॑ सृजा॒ सम॒दः सु मधु॒ मधु॑ना॒भि यो॑धीः ॥
स्वर सहित पद पाठत्वे इति॑ । क्रतु॑म् । अपि॑ । पृ॒ञ्च॒न्ति । भूरि॑ । द्वि:। यत् । ए॒ते । त्रि: । भव॑न्ति । ऊमा॑: ॥ स्वा॒दो । स्वादी॑य: । स्वा॒दुना॑ । सृ॒ज॒ । सम् । अ॒द: । सु । मधु॑ । मधु॑ना । अ॒भि । यो॒धी॒: ॥१०७.६॥
स्वर रहित मन्त्र
त्वे क्रतुमपि पृञ्चन्ति भूरि द्विर्यदेते त्रिर्भवन्त्यूमाः। स्वादोः स्वादीयः स्वादुना सृजा समदः सु मधु मधुनाभि योधीः ॥
स्वर रहित पद पाठत्वे इति । क्रतुम् । अपि । पृञ्चन्ति । भूरि । द्वि:। यत् । एते । त्रि: । भवन्ति । ऊमा: ॥ स्वादो । स्वादीय: । स्वादुना । सृज । सम् । अद: । सु । मधु । मधुना । अभि । योधी: ॥१०७.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 107; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
হে পরমেশ্বর! মনুষ্য বিবাহ করে (যদ্) যখন (দ্বিঃভবন্তি) দুই হয়ে যায়, এবং সন্তানোৎপন্ন হলে যখন (ত্রিঃ) তিন হয়ে যায়, এবং (ঊমাঃ) সকল প্রাণী রক্ষার ব্রত ধারণ করে, তখন (এতে) নিজের (ভূরি ক্রতুম্) সমগ্র সঙ্কল্প, কর্ম, এবং প্রজ্ঞা (ত্বে) আপনার প্রতি (অপি পৃঞ্চন্তি) সমর্পিত করে দেয়। হে পরমেশ্বর! (স্বাদোঃ) আপনি স্বাদু থেকেও (স্বাদীয়ঃ) অধিক স্বাদু। (স্বাদুনা) নিজ স্বাদু স্বরূপের সাথে (সং সৃজ) আমাদের সংসর্গ করুন। (অদঃ মধু) জীবাত্মার সেই মধুর স্বরূপকে (মধুনা) নিজ মধুর স্বরূপের সাথে, (অভি) প্রত্যক্ষরূপে, (সু যোধীঃ) ভালোভাবে সংমিশ্রিত করুন।
- [স্বাদ্বীয়ঃ— উপাসক সাংসারিক রসাস্বাদন অপেক্ষা, পরমেশ্বরীয় যোগ দ্বারা প্রাপ্ত আনন্দরসকে অধিক স্বাদু মানে।]
इस भाष्य को एडिट करें