English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 137/ मन्त्र 7
सूक्त - तिरश्चीराङ्गिरसो द्युतानो वा
देवता - इन्द्रः
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त १३७
अव॑ द्र॒प्सो अं॑शु॒मती॑मतिष्ठदिया॒नः कृ॒ष्णो द॒शभिः॑ स॒हस्रैः॑। आव॒त्तमिन्द्रः॒ शच्या॒ धम॑न्त॒मप॒ स्नेहि॑तीर्नृ॒मणा॑ अधत्त ॥
स्वर सहित पद पाठअव॑ । द्र॒प्स: । अं॒शु॒ऽमती॑म् । अ॒ति॒ष्ठ॒त् । इ॒या॒न: । कृ॒ष्ण: । द॒शऽभि॑: । स॒हस्रै॑: ॥ आव॑त् । तम् । इन्द्र॑: । शच्या॑ । धम॑न्तम् । अप॑ । स्नेहि॑ती: । नृ॒ऽमना॑: । अ॒ध॒त्त॒ ॥१३७.७॥
स्वर रहित मन्त्र
अव द्रप्सो अंशुमतीमतिष्ठदियानः कृष्णो दशभिः सहस्रैः। आवत्तमिन्द्रः शच्या धमन्तमप स्नेहितीर्नृमणा अधत्त ॥
स्वर रहित पद पाठअव । द्रप्स: । अंशुऽमतीम् । अतिष्ठत् । इयान: । कृष्ण: । दशऽभि: । सहस्रै: ॥ आवत् । तम् । इन्द्र: । शच्या । धमन्तम् । अप । स्नेहिती: । नृऽमना: । अधत्त ॥१३७.७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 137; मन्त्र » 7
भाषार्थ -
(কৃষ্ণঃ) কালো/খারাপ তমোগুণ, (দশভিঃ সহস্রৈঃ) সহস্র কালো/কু কর্মের সাথে, (ইয়ানঃ) এসে, যখন (অংশুমতীম্) প্রকাশবিশিষ্ট সাত্ত্বিক-চিত্ত-বৃত্তির মধ্যে (অব অতিষ্ঠৎ) স্থিত হয়, তখন তা সাত্ত্বিক-চিত্তবৃত্তিকে স্বানুরূপ করে দেয়, যেমন (দ্রপ্সঃ) দই এর টক ঘোল দুধের সাথে মিশে, দুধকে স্বানুরূপ করে দেয়। তখন (ধমন্তম্) নিজের কুকর্মের সাথে সাপের-সদৃশ দীর্ঘশ্বাস ফেলে (তম্) সেই খারাপ তমোগুণকে, (ইন্দ্রঃ) পরমেশ্বর, (শচ্যা) নিজ আজ্ঞা দ্বারা, (আবৎ) নষ্ট করেন। এবং (নৃমণাঃ) উপাসক-নেতাদের ওপর থেকে কৃপালু মনের পরমেশ্বর, (স্নেহিতীঃ) এই হিংস্র চিত্তবৃত্তি, (অপ অধত্ত) দূর করেন।
- [দ্রপ্সঃ= Diluted sour milk, diluted curds (আপ্টে)। আবৎ=আ অবৎ; অব্ (হিংসায়াম্)। ধমন্তম্=ফুঙ্কারনা (মন্ত্র ২০.১২৯.৯-১০)। স্নেহিতীঃ=স্নেহতি বধকর্মা (নিঘং০ ২.১৯)।]
इस भाष्य को एडिट करें