Loading...
अथर्ववेद > काण्ड 20 > सूक्त 16

काण्ड के आधार पर मन्त्र चुनें

  • अथर्ववेद का मुख्य पृष्ठ
  • अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 16/ मन्त्र 9
    सूक्त - अयास्यः देवता - बृहस्पतिः छन्दः - त्रिष्टुप् सूक्तम् - सूक्त-१६

    सोषाम॑विन्द॒त्स स्वः सो अ॒ग्निं सो अ॒र्केण॒ वि ब॑बाधे॒ तमां॑सि। बृह॒स्पति॒र्गोव॑पुषो व॒लस्य॒ निर्म॒ज्जानं॒ न पर्व॑णो जभार ॥

    स्वर सहित पद पाठ

    स: । उ॒षाम् । अ॒वि॒न्द॒त् । स: । स्व॑१॒ रिति॑ स्व॑: । स: । अ॒ग्निम् । स: । अ॒र्केण॑ । वि । ब॒बा॒धे॒ । तमां॑सि ॥ बृह॒स्पति॑: । गोऽव॑पुष: । व॒लस्य॑ । नि: । म॒ज्जान॑म् । न । पर्व॑ण: । ज॒भा॒र॒ ॥१६.९॥


    स्वर रहित मन्त्र

    सोषामविन्दत्स स्वः सो अग्निं सो अर्केण वि बबाधे तमांसि। बृहस्पतिर्गोवपुषो वलस्य निर्मज्जानं न पर्वणो जभार ॥

    स्वर रहित पद पाठ

    स: । उषाम् । अविन्दत् । स: । स्व१ रिति स्व: । स: । अग्निम् । स: । अर्केण । वि । बबाधे । तमांसि ॥ बृहस्पति: । गोऽवपुष: । वलस्य । नि: । मज्जानम् । न । पर्वण: । जभार ॥१६.९॥

    अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 16; मन्त्र » 9

    भाषार्थ -
    (সঃ) সেই বৃহস্পতি অর্থাৎ বায়ু মেঘ কাটার পর (মন্ত্র ৮), (উষাম্) ঊষা (অবিন্দৎ) প্রাপ্ত করিয়েছে। (সঃ) উহা (স্বঃ) তপ্ত সূর্য প্রাপ্ত করিয়েছে। (সঃ) উহা (অগ্নিম্) সৌরাগ্নি প্রাপ্ত করিয়েছে। (সঃ) উহা মেঘের কারণে উৎপন্ন (তমাংসি) অন্ধকারকে (অর্কেণ) সূর্যের দ্বারা (বিববাধে) বধ করেছে। (বৃহস্পতিঃ) বায়ু (গোবপুষঃ) জলীয় শরীরযুক্ত (বলস্য) বেষ্টিত মেঘের (পর্বণঃ) অঙ্গ-প্রত্যঙ্গ থেকে (মজ্জানং ন) জলরূপী মজ্জা (নির্ জভার) বের করেছে।

    - [আধিভৌতিক অর্থে সেনাপতি রাষ্ট্রে আবরণকারী শত্রুর অঙ্গ ছিন্ন করে তাঁর মজ্জা বের করেছে, যে শত্রু রাষ্ট্রভূমি ছিন্ন-ভিন্ন করতে চেয়েছিল। এবং রাষ্ট্রে পুনরায় দৈবীশক্তি চমকিত করেছে। গোবপুষঃ=গৌঃ (=জল, উণাদিকোষ ২.৬৮)+বপুঃ=শরীর। তথা গৌঃ=রাষ্ট্রভূমি+বপুঃ (বপ্ ছেদনে)।]

    इस भाष्य को एडिट करें
    Top