English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 96/ मन्त्र 17
अ॒क्षीभ्यां॑ ते॒ नासि॑काभ्यां॒ कर्णा॑भ्यां॒ छुबु॑का॒दधि॑। यक्ष्मं॒ शीर्ष॒ण्यं म॒स्तिष्का॑ज्जि॒ह्वाया॒ वि वृ॑हामि ते ॥
स्वर सहित पद पाठअ॒क्षीभ्या॑म् । ते॒ । नासि॑काभ्याम् । कर्णा॑भ्याम् । छुबु॑कात् । अधि॑ ॥ यक्ष्म॑म् । शी॒र्ष॒ण्य॑म् । म॒स्तिष्का॑त् । जि॒ह्वाया॑: । वि । वृ॒हा॒मि॒ । ते॒ ॥९६.१७॥
स्वर रहित मन्त्र
अक्षीभ्यां ते नासिकाभ्यां कर्णाभ्यां छुबुकादधि। यक्ष्मं शीर्षण्यं मस्तिष्काज्जिह्वाया वि वृहामि ते ॥
स्वर रहित पद पाठअक्षीभ्याम् । ते । नासिकाभ्याम् । कर्णाभ्याम् । छुबुकात् । अधि ॥ यक्ष्मम् । शीर्षण्यम् । मस्तिष्कात् । जिह्वाया: । वि । वृहामि । ते ॥९६.१७॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 96; मन्त्र » 17
भाषार्थ -
হে রোগী! (তে) তোমার (অক্ষীভ্যাম্) দুই চক্ষু থেকে, (নাসিকাভ্যাম্) দুই নাসা-ছিদ্র থেকে, (কর্ণাভ্যাম্) দুই কান থেকে, (ছুবুকাৎ অধি) নীচের চোয়াল থেকে, (মস্তিষ্কাৎ অধি) মস্তিষ্ক থেকে (জিহ্বায়াঃ) জিহ্বা থেকে (তে) তোমার (শীর্ষণ্যং যক্ষ্মম্) শিরঃসংস্থান সম্বন্ধীয় যক্ষ্মারোগ (বি বৃহামি) আমি চিকিৎসক নিষ্কাশিত করি।
- [ছুবুক=চিবুক। চিবুক-যক্ষ্মা=নীচের চোয়াল গলে যাওয়া, নরম হয়ে যাওয়া। এই অঙ্গগুলোর যক্ষ্মাকে “শীর্ষণ্য-যক্ষ্ম” বলা হয়েছে।]
इस भाष्य को एडिट करें