English
अथर्ववेद - काण्ड 20/ सूक्त 96/ मन्त्र 6
सूक्त - पूरणः
देवता - इन्द्राग्नी, यक्ष्मनाशनम्
छन्दः - त्रिष्टुप्
सूक्तम् - सूक्त-९६
मु॒ञ्चामि॑ त्वा ह॒विषा॒ जीव॑नाय॒ कम॑ज्ञातय॒क्ष्मादु॒त रा॑जय॒क्ष्मात्। ग्राहि॑र्ज॒ग्राह॒ यद्ये॒तदे॑नं॒ तस्या॑ इन्द्राग्नी॒ प्र मु॑मुक्तमेनम् ॥
स्वर सहित पद पाठमु॒ञ्चामि॑ । त्वा॒ । ह॒विषा॑ । जीव॑नाय । कम् । अ॒ज्ञा॒त॒य॒क्ष्मात् । उ॒त । रा॒ज॒ऽय॒क्ष्मात् ॥ ग्राहि॑: । ज॒ग्राह॑ । यदि॑ । ए॒तत् । ए॒न॒म् । तस्या॑: । इ॒न्द्र॒ग्नी इति॑ । प्र । मु॒मु॒क्त॒म् । ए॒न॒म् ॥९६.६॥
स्वर रहित मन्त्र
मुञ्चामि त्वा हविषा जीवनाय कमज्ञातयक्ष्मादुत राजयक्ष्मात्। ग्राहिर्जग्राह यद्येतदेनं तस्या इन्द्राग्नी प्र मुमुक्तमेनम् ॥
स्वर रहित पद पाठमुञ्चामि । त्वा । हविषा । जीवनाय । कम् । अज्ञातयक्ष्मात् । उत । राजऽयक्ष्मात् ॥ ग्राहि: । जग्राह । यदि । एतत् । एनम् । तस्या: । इन्द्रग्नी इति । प्र । मुमुक्तम् । एनम् ॥९६.६॥
अथर्ववेद - काण्ड » 20; सूक्त » 96; मन्त्र » 6
भाषार्थ -
হে রোগী! (জীবনায়) তোমার জীবনধারণের জন্য (ত্বা) তোমাকে (অজ্ঞাতযক্ষ্মাৎ) যার লক্ষণ এখনও প্রকট হয়নি এমন যক্ষ্মা-রোগ থেকে, তথা (রাজযক্ষ্মাৎ) প্রকটিত যক্ষ্মারোগ থেকে, (হবিষা) যক্ষ্মা নিবারক হবি দ্বারা, (মুঞ্চামি) মুক্ত করি। হে সম্বন্ধীগণ! (যদি) যদি (এনম্) এই তোমাদের সম্বন্ধী/আত্মীয়কে (গ্রাহিঃ) বন্ধনকারী যক্ষ্মারোগ (জগ্রাহ) লিপ্ত করেছে, জড়িয়ে ধরেছে, তবুও (এতৎ) এই হবি দ্বারা, (তস্যাঃ) সেই রোগ থেকে (এনম্) এই রোগীকে (ইন্দ্রাগ্নী) পরমেশ্বরীয়-কৃপা তথা যজ্ঞাগ্নি (প্র মুমুক্তম্) পূর্ণরূপে মুক্ত করে দেয়।
- [যক্ষ্মা-রোগ-নিবারক ঔষধি-সমূহের হবি অগ্নিতে দিলে যক্ষ্মারোগ থেকে মুক্ত হওয়া যায়। কিন্তু এবিষয়ে এতৎসম্বন্ধী প্রার্থনাও পরমেশ্বরের প্রতি করা উচিত/আবশ্যক।]
इस भाष्य को एडिट करें